De quoi vivait Voltaire), taki tytuł nosi 180-cio stronicowa książka autorstwa Jacques’a Donvez, która została wydana w 1949 r. przez paryską oficynę wydawniczą Editions des Deux-Rives. Po polsku znaczyłoby to: „Z czego żył Wolter?”

Oto kilka zawartych w niej smaczków, które podaję za Silvą (M. Grydzewski, Londyn 1950))

W roku swojej śmierci, czyli w 1778 r., roczne dochody Woltera osiągały wielkość 260.000 liwrów (1 liwr równał się 20 sous), co odpowiadało w roku wydania książki J. Donveza ok. 50 milionom starych franków francuskich. Od 1 stycznia 1960 r. w wyniku „reformy walutowej” w Francji zamieniono stare franki na nowe w relacji 100 do 1. Co oznacza, iż po „przeszacowaniu” odpowiednik 500 tys. nowych franków dawał, licząc z grubsza, ok. 100 tys. dolarów amerykańskich jako równowartość rocznych dochodów w 1950 r.(!) Nieomal dwa wieki wcześniej stawiało to Woltera w kategorii krezusów. Rzecz jasna główne źródłeadochodów nie były związane z jego działalnością literacką czy polityczną.

Autor wspomnianej publikacji przedstawia długą i niezmiernie malowniczą historię spekulacji finansowych, które Wolter uprawiał. Jedną z nich była loteria państwowa niezupełnie dobrze skalkulowana pod względem rachunku prawdopodobieństwa. Wolter do spółki z drugim spryciarzem wykupili przez podstawionych ludzi wszystkie losy i zarobili 1 400 000 liwrów. Nasz bohater ciągnął zyski także z dostaw wojennych jako pośrednik handlowy. Aktywność w tym zakresie uzupełniał lichwą oraz przemytem dzieł sztuki. Ta ostatnia działalność okazała się nieudana, bo to jeszcze nie były czasy współczesnych piramid finansowych i kreowania pieniądza elektronicz- nego. Lepiej natomiast wiodło mu się w dziedzinie oszustw transferowych. Ale nie pomijał innych możliwości zarobkowych, bo w jednej ze swych posiadłości osadził zegarmistrzów i w roku 1773 sprzedał wykonane przez nich zegarki za łączną kwotę 400 000 liwrów, a w tym za 20 000 liwrów carycy Katarzynie, która wykazywała do dzisiaj kultywowane u wschodnich sąsiadów upodobanie do tego rodzaju przedmiotów.

O jednym z procesów Woltera przeciw żydowskiemu wspólnikowi Fryderyk II Wielki (1712-1786) pisał do siostry: „ Jest to sprawa oszusta (fripon) który chce oszukać łobuza (filou)”. Silva nie precyzuje o którą z kilku sióstr Fryderyka się rozchodzi, ale to nie jest specjalnie istotne. [filou;  stąd nasz filut  - przypisek mój].

Do tego wszystkiego, o czy powyżej, Wolter nie był zmuszony żadną koniecznością życiową, gdyż po ojcu odziedziczył skromną ale wystarczającą do życia rentę, a dodatkowo regularnie naciągał możnych protektorów na spore sumy, jak  również dochody z jego niezliczonych książek były nie do pogardzenia, choćby ze względu na  ilość publikacji. Ale dopiero spekulacje finansowe pozwalały zaspokajać jego żądzę posiadania i zapewne miał w sobie żyłkę hazardzisty.

Status majątkowy Woltera wyznaczało posiadanie, między innymi, domu w Lozannie, ponadto dwóch majętności niedaleko od Genewy: zamku Ferney oraz posiadłości Tournay o wiele mówiącej nazwie „Les Délices”, z parkami, lasami, farmami, „duszami” czyli niewolnymi chłopami, itd. Majątek swój zabezpieczył Wolter rozpisując jego własność w kilku krajach, co umożliwiło mu dokonywanie pomysłowych oszustw podatkowych. Tryb życia prowadził stosowny do wysokości dochodów.

Na przykład na zamku w Ferney obowiązywała etykieta jak na dworze monarszym. Oto kobiety, gdy były po raz pierwszy dopuszczone przed oblicze mędrca, musiały padać na kolana i całować z płaczem jego ręce.

Jako zdeklarowany wyzyskiwacz, Wolter gardził ludźmi należącymi do niższych klas społecznych,
a demokrację określał jako „rządy kanalii”.

Trzeba mu oddać, że w przeciwieństwie do współczesnych wykształceńców („obrazowanszczina”), nie hołdował złudzeniom odnośnie „demokracji”.

******

Wykaz moich notek na portalu "Szkoła Nawigatorów" pod linkiem:

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/troche-prywaty      

---

tagi: wolter 

	stanislaw-orda
	20 lutego 2019 11:47

17     1852    10 zaloguj sie by polubić