Proponuję tekst zawierający ocenę sytuacji na Białorusi z perspektywy Wschodu. Czyli od strony Moskwy.
A oto jak postrzega rozwój  sytuacji w tym kraju Maksym Samorukow, ekspert z Moskiewskiego Centrum Carnegie (Carnegie Moscow Center).

Tekst przetłumaczyłem z rosyjskiego dodając do niego kilka przypisów.

**********

Odczekawszy krótki czas po rozpoczęciu białoruskiego kryzysu, Federacja Rosyjska jednoznacznie opowiedziała się po stronie Łukaszenki. Otrzymał on stąd życzenia w związku z wygraniem wyborów oraz wsparcie na okoliczność ingerencji państw zachodnich, a także posiłki policyjne przeciw protestującym, których zakwalifikowano jako kolejną fazę „kwiatowych rewolucji” jak również jako tutejszy „Prawy sektor”. Politycy obydwu krajów wymieniają się wizytami, ale także coraz mocniej kulejąca gospodarka Białorusi otrzymuje kolejne transze rosyjskiej pomocy.

Wygląda więc na to, że wszystko potoczy się jak zwykle. Zachód ogłosi Łukaszenkę ostatnim dyktatorem w Europie, a on z kolei, porzuci marzenia o politycznym eksperymentowaniu i powróci do roli młodszego brata Kremla. Rosja natomiast przedłuży sponsorowanie sojusznika, żeby uchronić swoją zachodnia flankę od przejęcia władzy przez antyrosyjska opozycję.

Jednakże głębokość obecnego kryzysu i długoletnie konszachty Moskwy z Łukaszenką mogą wskazywać, że dla Moskwy nie jest to na dłuższą metę rozwiązanie zadowalające. W ocenie władz rosyjskich nie jest wystarczające proste przedłużanie status quo. Oczywiście, nie jest prawdopodobna aneksja Białorusi, której niektórzy się obawiają. Jednak Kreml będzie starał się wykorzystać obecną sytuację w takim kierunku, aby Łukaszenko nie pozostawał  nadal  jedynym gwarantem rosyjskich wpływów na Białorusi.

Białoruski kryzys w roku 2020 rozwija się dla Kremla bez porównania korzystniej, niż miało to miejsce na Ukrainie w 2014 r. Wówczas, gdy Nuland częstowała tam protestujących ciastem, a ci szturmowali budynki administracji rządowej, wówczas Moskwa w zmieniającej się gwałtownie sytuacji zmuszona była  z dnia na dzień zmieniać drastycznie strategię działania i z jednej strony wspierać miliardowymi kredytami Janukowicza w ramach chwytania się ostatniej deski ratunku, z drugiej wysyłać pułki na Krym.
(Victoria Jane Nuland – mąż: Robert Kagan; szefowa ds. Europy i Azji w Departamencie Stanu - przypis mój).

Obecna sytuacja na Białorusi jest zupełnie odmienna, bo tutaj praktycznie wszystko zależy od działań podejmo-wanych przez Moskwę. Waszyngton zajęty jest przede wszystkim finiszem kampanii prezydenckiej, nie zamierza rozpraszać uwagi na wspieranie walki z dyktaturą we wschodnioeuropejskim kraju. W Unii Europejskiej priory-tetem okazały się problemy związane z pandemią koronawirusa i, generalnie, kraje te wykazują zmęczenie ciągłymi problemami w strefie posowieckiej. A na Białorusi Łukaszenko staje się postacią coraz silniej zdyskredytowaną, jego aparat władzy pogubił się i utracił pewność, że może nadal na prezydencie polegać. Opozycja zaś, oglądając się raz na Wilno, raz na Warszawę, a jednocześnie na Mińsk, a ponadto nie mając wyrazistych liderów oraz struktur, nie jest przygotowana do szybkiego i efektywnego działania.

Jedynie Kreml, jak zwykle, zmobilizowany jest do akcji oraz dysponujący silnymi argumentami, żeby móc zrealizować swój stały cel – związać Białoruś tak mocno, aby nie zaistniało niebezpieczeństwo przejęcia jej przez Zachód.

Sporo w tym kierunku zostało już wykonane. Zachód w praktyce jest wykluczony z wpływu na regulowanie białoruskiego kryzysu. Jego zaangażowanie sprowadza się do przesyłania wyrazów solidarności z protestującymi. Z instrumentów nacisku wprowadzone zostały tylko sankcje personalne dla przedstawicieli władz białoruskich (zakaz wjazdu do UE dla niektórych z nich – przypis mój).Prezydent Białorusi zdecydowanie odrzucił możliwość dialogu i oskarżył protestujących o próbę przejęcia władzy.

Żeby uniknąć niepotrzebnych pokus, kontakty Mińska z Zachodem odbywają się za pośrednictwem Moskwy. Gdy kanclerz Merkel próbowała przekazać swoje stanowisko Łukaszence, musiała uczynić to via Kreml, który tym sposobem kontroluje kto i co oferuje Łukaszence.

Równolegle specjaliści z Rosji zasilają kluczowe miejsca w strukturze władzy na Białorusi. Z jednej strony zajmują oni miejsca tych, którzy zrezygnowali, z drugiej oferują swoją pomoc dla tych, którzy nadal trwają przy dyktatorze. Łukaszenko, znany ze szczerości, przyznał iż w rządowych mediach pojawiło się sporo ludzi z Moskwy. Ale i bez potwierdzenia z jego strony trudno obecnie nie zauważyć, iż w propagandowej narracji profesjonalny cynizm znacznie bardziej efektywnie zastąpił dotychczasowa wzniosłą bufonadę.

Podobnie zmieniono taktykę przy pacyfikowaniu protestów. Poprzednio milicja rozpędzała wiece i przemarsze, masowo aresztując i bijąc protestujących, obecnie postawiono na zmęczenie „materiału”. Władze zrezygnowały z rozpędzania siłą ulicznych zgromadzeń, ale po ich zakończeniu uczestnicy tychże wzywani są do prokuratury i mają zakładane sprawy. A to oznacza, iż w ten sposób dowiadują się, że wolno im uczestniczyć w kilkugodzin- nych mityngach skierowanych przeciwko aktualnej władzy, ale przyjdzie im za to zapłacić w sytuacji sam na sam z represyjną machiną aparatu władzy.

Zarówno media jak i struktury siłowe są nie mniej istotne dla utrzymania i sprawowania władzy, jak polityka podatkowa czy kontrola nad bankiem centralnym. Wcześniej w Moskwie nawet nie mogli marzyć o tym, żeby Łukaszenko dopuścił ich do tak newralgicznych miejsc. Dzisiaj zaś sam się prosi o wzmocnienia kadrowe i know-how dla tych sfer, znacznie mocniej uzależniając się od Rosji, niż mogłoby wydarzyć się to jedynie poprzez politykę celną i podatkową, które to zagadnienia stanowiły główny punkt sporny w rozmowach o integracji.

Im więcej bezpośrednich kontaktów uda się nawiązać pomiędzy przedstawicielami białoruskiego aparatu władzy i Moskwą, tym lepiej dla tej ostatniej. A to dlatego, że to właśnie ci przedstawiciele, a nie samowolny Łukaszenko, są głównymi sojusznikami Kremla na Białorusi . W przeciwieństwie do niezorganizowanej opozycji, która  własnie rozsadzana jest wewnętrznymi animozjami, białoruskie resorty siłowe i aparat urzędniczy funkcjonują w ociężałych, ale zdyscyplinowanych i działających rutynowo strukturach.W ciągu minionego ćwierćwiecza aparat ten przywykł do bezwzględnego wypełniania poleceń Łukaszenki, otrzymując od niego w zamian gwarancje bezpieczeństwa i względnej prosperity. Ale autorytet Łukaszenki rozpłynął się w masowych protestach powyborczych, skutkiem czego dotychczasowe gwarancje dla aparatczyków stanęły pod znakiem zapytania. Potrzebny jest zatem nowy patron, który uchroni aparat od groźby lustracji i rozliczeń. I opieka ze strony Kremla pozostaje jedyną dostępną dla nich opcją.

Wybór powyższej opcji podczas sporów Łukaszenki z Kremlem był dla aparatczyków śmiertelnie niebezpieczny. Obecnie jest przeciwnie, jawi się jako najlepszy sposób na „nowe czasy”, gdyż jeśli chodzi o możliwości przetrwania, wzniosłe ideały w rodzaju suwerenności, patriotyzmu i interesów narodowych schodzą na drugi plan. Wystarczy zobaczyć jak szef białoruskiego MSZ Makiej, jeszcze zupełnie niedawno reprezentujący prozachodni kurs Mińska, dzisiaj wygłasza z trybun filipiki przeciwko „kwiatowej rewolucji”, jakby żywcem przepisane z kremlowskich konspektów. (Władymir Władymirowicz Makiej – przypis mój). Rzecz jasna, ludzie ci przywykli do działania w systemie ścisłej reglamentacji, nie mają zbyt wiele władzy formalnej, bowiem wszystkie decyzje nadal pozostają w gestii Łukaszenki. Wyjściem może stać się zmiana Konstytucji, która zdecentralizuje obecny absolutystyczny kształt sprawowania władzy, cedując jej część na inne podmioty.

Nie słychać głosów sprzeciwu wobec planu reformy konstytucyjnej. Zachód przyklaśnie wszelkim zmianom przynoszącym większy zakres demokratyzacji. Umiarkowanych w poglądach uczestników protestów zadowolą jakiekolwiek zmiany. Sam Łukaszenko, który obiecywał jeszcze przed wyborami przejrzeć zapisy konstytucji, nadal powtarza opinię, że krajowi potrzebny jest nowy system władzy, który nie będzie oparty na jednej osobie.

Taka reforma stwarza dla Kremla szansę, iż skończy się sytuacja, w której dowolny problem powiązany z Białorusią,  należy rozstrzygać \wyłącznie z Łukaszenką, kontrolującym kraj „od podłogi do sufitu”. Zmiana konstytucji pozwoli na wymianę wszechmocnego białoruskiego przywódcy na bezosobową grupę aparatczyków – niepewnych przyszłości, skłóconych między sobą i jeszcze bardziej uzależnionych od Moskwy.

Forsowanie w tej chwili integracji to ryzykowne przedsięwzięcie, które może skłonić protestujących do sprowo-kowania ostrej reakcji Zachodu. Tak więc zamiana Łukaszenki na innego prorosyjskiego polityka nie daje żadnych gwarancji, gdyż nowy lider niebawem podejmie działania w  tym kierunku. Natomiast zdecydowana zmiana białoruskiego systemu politycznego stwarza większe możliwości na zbliżenie Moskwy i Białorusi w tych obszarach, w których to byłoby korzystne, a nie wymuszone.

Trudno podejrzewać Kreml o to, że pragnie uczestniczyć w rozwiązywaniu wewnętrznych problemów na Białorusi. Moskwa nie zajmuje się takimi sprawami nawet w przypadku znacznie bardziej uzależnionych terytoriów satelickich w rodzaju Osetii Południowej, gdzie toczy się wewnątrzpolityczne życie. Dla zapewnienia geopolitycznej stabilności wystarcza Rosji kontrolowanie kierunków polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

Najlepszym wariantem dla Kremla stałoby się przekształcenie Białorusi w coś na podobieństwo Abchazji, tyle że na sterydach. W Suchumi protesty stały się zjawiskiem codziennym, a prezydenci zmieniają się często i w nieoczekiwany sposób, ale to nie niepokoi Kremla, dopóki polityka zewnętrzna i obronna Abchazji jest sterowana z Moskwy.

Nie wydaje się prawdopodobne, że Białoruś zostanie doprowadzona do statusu, jaki obecnie posiada Abchazja (Abchazja południowa – przypis mój). Zachód nie uznaje Łukaszenki za legalnie wybranego prezydenta, ale to nie jest zanegowanie istnienia samodzielności politycznej Białorusi, jak ma to miejsce w przypadku Abchazji. Łukaszenko w równej mierze nie chce oddać władzy tak w ręce Moskwy, jak i opozycji. Niebawem przestanie być tak ugodowo nastawiony i gdy tylko ucichną protesty będzie nadal przeciwstawiał się Moskwie. A przecież liczy się również opinia społeczeństwa białoruskiego, które w ostatnich tygodniach zaktywizowało się politycznie i może zechcieć wyrazić swoje zdanie na temat przyszłości własnego kraju. Reasumując, przeszkody się piętrzą, ale one nigdy nie powstrzymywały Moskwy przed realizacją własnych projektów politycznych.

****************

tekst oryginału:

https://carnegie.ru/commentary/82644?utm_source=rssemail&utm_medium=email&mkt_tok=eyJpIjoiWkdRMFpXVTNPREUzWW1FMSIsInQiOiIzSDAyRmNkTDgyOVVWQVpiU3hROXBBRWpHNUY1UjRocnZRYzJyaGM5VmoxcDNnY0lvRUs5ZFRVdGZGVG9NQUFUVktxYWhTekZKNUtJNGJoXC9cL3FYbDF5Y0VDWDVraUxUYkdTTVFudjBON1E3QW44ZVRCbHRodTdUTVU5RzNWXC9cL2YifQ%3D%3D

******

Wykaz wszystkich moich notek na portalu "Szkoła Nawigatorów" pod linkiem:

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/troche-prywaty

 

---

tagi: białoruś 

	stanislaw-orda
	3 września 2020 23:32

35     2245    8 zaloguj sie by polubić