Już sam tytuł wiersza jest no kosher, nie wspominając o jego treści.
Dlatego nie szukajcie tego w programach szkolnych, bo tam na pewno nie znajdziecie.

autor:
Cyprian Kamil Norwid
Paryż 1851

tytuł:
Częstochowskie wiersze 

edycja: 
Spółka Wydawnicza „Parnas Polski”;  Warszawa 1934.
drukarnia W. L. Anczyc i Spółka.  
https://pl.wikipedia.org/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Ludwik_Anczyc

redaktor wydania:
Tadeusz Pini
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Pini

za:
https://pl.wikisource.org/wiki/Dzie%C5%82a_Cyprjana_Norwida   
(poz. nr 59)

plus jeden przypis (*) na końcu

******

Za siwemi wołami,
Za rogatemi,
Po mokrym lesie, z psami,
Z psami chadzam żółtemi,
Jeden zwie się Brysio,
A drugi, bury, Mysio,
A jest i suka w łaty,
Co po rżysku, po złotem.
Szuka myszy kosmatej,
Kretów szuka pod płotem.

Tak ja chadzam od zorzy,
Kiedy koguty pieją
Na dzień, na dzionek Boży,
Wierzby we mgle bieleją,
Jakby szare chmureczki,
I rosy drobne pacioreczki,
I niknące gwiazdeczki …

Bo nie jestem parobek,
Ale chłopiec dorobek.
Woły pasać wiem jako,
I grabić lada jako,
Grabić siano w kopy,
Znosić snopy! …
Sierpem jasnym w ząbeczki,
Ani gładkiemi cepy
Nie potrafię; bez sprzeczki
Łeb rozbiłbym w czerepy,
Albo zaciął się  w palec,
I spadłby jak padalec.

Umiem kopać motyką,
I wykręcać fujary,
I lipowe drzeć łyko,
I spać w cieniu jak stary.
I ogień robić w lesie
W nocy, w nocy!
Aż sowa dziwuje się
I wiatrowie głębocy
Co dym niosą do góry
I składają na chmury

Uczę się też czytania
I wiem, że O jak bania
Lub jak koło u woza,
Że A jak szczyt u chaty,
Że I jak gibka łoza,
Że E jak dziad szczerbaty
Że U jak wół rogaty
Albo jak przewrócona
Dua*,  gdy wyprężona …

Wiem, że Bóg jest na niebie,
Co gospodarzy światem
I zna wszystko u siebie,
I to, co drzewem i co kwiatem,
I co dniem i co nocą,
I jak gwiazdy się złocą …
I że myśli o chlebie
Dla wszystkiego na świecie.
A nie myśli dla siebie!
I że urodził się jak dziecię
Najbiedniejsze w stajence,

Choć jest świata dziedzicem;
Że umarł za nas w męce
Na krzyżu, z bladem licem
I w koronie cierniowej.
Ach! Włożyli go płacząc
Do czeluści grobowej,
Zamykając i znacząc;
Bo się bali jak zbóje,
Czy ktoś ich nie szpieguje.

I tak trzy dni przeżyli
Ludzie źli, dawni Żydzi,
Myśląc że się pozbyli
Tego, co wszystko widzi,
I że Boga zabili,
I że słońce zgasili,
I że nikt ich nie słyszy,
Że krew od nich nie cuchnie,
I że się to uciszy,
Że ta powieść nie gruchnie!

Aż na trzeci dzień rano
Zadrżał kamień na grobie,
I grzmot wielki słyszano,
I Bóg w żywej osobie
Wstał z chorągwią rozwianą,
Wstał w jasności słonecznej,
Od wszystkiego bezpieczny
I przebite wzniósł dłonie,
I podarte wzniósł skronie,
I bok dzidą przeszyty.
I szedł w górę, w błękity,
Żeby ludzie widzieli,
Że nikt nie jest zabity.
Tylko ziemia go dzieli,
Tak jak ziarno zasiane
W bruzdy, w groby orane,
Co odrasta znów kłosem,
Aż kłos z wolna mężnieje,
I obrasta aż włosem,
I siwieje, bieleje.
I człek taki kłos ścina,
I cepem go biczuje,
Bo to Boża puścizna,
I to Bóg nam sprawuje,
Bo on myśli o chlebie
Dla wszystkiego, prócz siebie.

O mój Boże! mój Boże!
Co nasiałeś tu duszek;
Kiedyś leżał w oborze,
Chwalił Ciebie pastuszek
I jak dzisiaj w niedzielę,
Kiedy ludzie w kościele,
Tak nie myślał o wołach,
Tylko odbiegł wszystkiego,
Rozkochał się w aniołach,
I już nie chciał niczego!
I wesoło mu było,
Jakby napił się nieba,
Jakby mu się nakryło
Stół i dało się chleba
Z przenajzłotszej pszenicy,
W najpiękniejszej kaplicy!

Wedle krzyża jak biegę,
Albo świętej figury,
Co wystaje na chmury,
To coś więcej postrzegę,
To coś we mnie się modli,
To coś dysze:  O Boże!
Tobie ręce przebodli,
A dosiewasz wciąż zboże …
I znów mówię: O Boże!

Bo jak człowiek zasieje,
To ma ino nadzieję,
Ale nie wie, co w roli
Ziarna one rozwija,
I dlaczego z fasoli
Nie wyrasta lilija,
Albo owies z pszenicy,
Albo róża z bylicy.
Tylko w swoim porządku,
Jak sobota po piątku,
Po sobocie niedziela,
Wszystko się tam s-kościela.
A to człowiek nie robi,
Tylko k’temu sposobi.

A czy wiecie, gdzie byłem?
Gdzie się tego uczyłem?
A czy wiecie? … nie wiecie:
Częstochowskie ja dziecię,
Stamtąd idę piechotą,
Choć daleko, z ochotą!
Tam na desce złoconej
Jest to obraz święcony
Matki Boskiej cudownej,
Gdzie lud płacze wędrowny.

A ta deska skąd  -  wiecie?
Oj, ze stołu, gdzie jadał
Nasz Pan Jezus i siadał
Za tym stołem, tu, w świecie.
I to polskie ją króle,
Przez armaty i kule,
Przez pogańskie pałasze,
Tam przynieśli, jak nasze.

Tam też cuda się dzieją,
Tam też modlą się księża
I na modłach siwieją.
Tam jest wiele oręża,
Najostrzejszych pałaszy,
I chorągwi tak wiele,
Że się wszystko przestraszy,
Co nie klęknie w kościele.
Tam są jakby tysiące
Wojska, które jest śpiące
Pod kościołem głęboko,
Gdzie nikt dostać nie może,
Ani żadne ich oko
Nie dopatrzy, prócz Boże.

Tam zasiane są kule
I mosiężne armaty,
I bogactwa w szkatule;
Ale nikt z nich bogaty,
Nikt wielmożny nie będzie,
Tylko taki, któremu
Nić się z nieba uprzędzie,
I nie spyta się: czemu?
Tylko pójdzie za nicią,
Ułowiony jak siecią,
I nie zerwie przędziwa,
I nie spląta ogniwa.

Taki w skale przecieknie,
Gdzie jest dużo mieszkania
I śpiącego żołnierza
W żelazności ubrania,
Gdzie się jeden przymierza,
Jakby już miał wycelić,
Drugi jakby wystrzelić,
Trzeci jakby z pochewki
Szablę ciągnął, a czwarty
Jakby zdmuchał z panewki,
Piąty jakby strzegł warty.

To jest wszystko tam w głębi,
Aż czuć chodząc po ziemi,
Aż cię zgrucha, zgołębi
Skrucha łzami żywemi,
Aż upadniesz kolanem
Jakby drzewem złamanem,
I zanucisz: „O ! Matko
Zbawiciela naszego,
Toć jest modlić się czego,
A modlim się tak rzadko!”

A to wszystko rycerstwo,
A to wszystko żołnierstwo,
Co śpi w głębi, to owe,
Co krew lało dla wiary,
Całe w sobie krzyżowe,
Jak zwinięte sztandary,
Każdy cicho leżący,
Każdy w sobie myślący …

******

(*) Dua (duga)  -  ukr.: kabłąk nad chomontem w jednokonnej uprzęży.

 

******

Wykaz wszystkich moich notek na portalu "Szkoła Nawigatorów" pod linkiem:

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/troche-prywaty      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

tagi: norwid niepoprawny politycznie 

	stanislaw-orda
	8 września 2021 13:01

25     1938    13 zaloguj sie by polubić