albo krótkie ad vocem do dzisiejszej notki Coryllusa

*******

"Gdyby moi wnukowie nie chcieli, żeby była wojna, to by jej nie było"
(Betty Salomon de Rothschild (1805–1886)

Edward Mandell House (26 lipca 1858 - 28 marca 1938) był amerykańskim dyplomatą, politykiem i doradcą prezydenckim. Powszechnie znany pod tytułem pułkownik House (mimo że nie posiadał stopnia wojskowego) wywierał ogromny osobisty wpływ na prezydenta USA Woodrowa Wilsona jako jego doradca ds. polityki zagranicznej, dopóki Wilson nie odsunął go w 1919 roku.

Edward House (pierwotnie "Huis", które stało się "House") urodził się 26 lipca 1858 r. w Houston w Teksasie. Był synem burmistrza Houston Thomasa Williama House'a - seniora , emigranta z Anglii. E. Mandell House kształcił się w szkołach przygotowawczych w Nowej Anglii, a  w 1877 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie Cornell w Ithaca w Nowym Jorku, jednak był zmuszony zrezygnować z nich, gdy zmarł jego ojciec. Ożenił się z Loulie Hunter 4 sierpnia 1881 r. (Elizabeth Louisa Hunter). Po powrocie do Teksasu prowadził rodzinny interes. Ostatecznie sprzedał plantacje bawełny,  zainwestował w bankowość i przeniósł się Nowego Jorku około 1902 r.

W 1912 r. opublikował anonimowo powieść Administrator, w której tytułowy bohater Philippe Dru prowadzi demokratyczne zachodnie Stany Zjednoczone w wojnie domowej przeciwko plutokratycznemu Wschodowi, stając się dyktatorem Ameryki. Dru jako dyktator narzuca serię reform, które przypominają program partii Bull Moose z 1912 r., (Partia Postępu, potem segment Partii Demokratycznej).  Jego ojciec, Thomas William House, był jednym z niewielu mieszkańców stanów konfederackich, który wyszedł z wojny domowej w USA z wielkim bogactwem. Być może z tego względu, że miał kontrakty z dużymi bankami w Anglii. I właśnie te kontakty pozwoliły jego synowi zaistnieć w światowym kartelu bankowym. Edward Mandell House również zachował bliskie powiązania z bankowymi rodzinami Morganów i Rothschildów. Wykorzystał je do zbudowania szczelnej kontroli obrotu pieniądza sprawowanej przez amerykański System Rezerwy Federalnej .

E. Mandell House uaktywnił się w teksańskiej polityce w ostatniej dekadzie XIX stulecia, gdy pracował jako doradca prezydenta Woodrowa Wilsona na odcinku spraw zagranicznych. Występował w roli głównego negocjatora amerykańskiego w Europie podczas negocjacji pokojowych (1917-1919), a następnie jako główny zastępca prezydenta Wilsona na konferencji pokojowej w Paryżu.

E. Mandell House pomógł objąć stanowisko gubernatorów Teksasu dla czterech kandydatów. Byli to:James Stephen Hogg (1892), Charles Allen Culberson (1894), Joseph Draper Sayers (1898) oraz Samuel Willis Tucker Lanham (1902). Po ich wyborze pełnił rolę nieoficjalnego doradcy każdego z tych gubernatorów. James S. Hogg przyjmując go do swojego sztabu nadał mu tytuł "pułkownika".

House stał się bliskim przyjacielem i zwolennikiem gubernatora New Jersey Woodrowa Wilsona w 1911 r. i rok później pomógł mu wygrać nominację prezydencką Demokratów. Stał się zaufanym (consigliore) W. Wilsona i pomagał w tworzeniu jego administracji.
E. Mandell House otrzymał propozycję objęcia wybranego przez siebie stanowiska w gabinecie (z wyjątkiem sekretarza stanu, który był już obiecany Williamowi Jenningsowi Bryanowi), ale odmówił, wybierając zamiast tego "służbę gdziekolwiek i kiedykolwiek będzie to możliwe". W pomieszczeniach Białego Domu miał do dyspozycji odrębne mieszkanie, a po śmierci pierwszej żony Wilsona w 1914 r. dla prezydenta stał się jedynym i najważniejszym powiernikiem. Natomiast druga żona Wilsona, Edith, nie lubiła House'a (może przez to zamieszkanie w White House) i jego pozycja trochę osłabła, ale niezbyt mocno.
W 1916 r. W. Wilson zlecił Adolfo Müller-Ury  (zangliczone nazwisko: Felice Adolfo Müller), artyście wywodzącemu się ze Szwajcarii, namalowanie portretu nowej żony.

E. Mandell House zaangażował się w problematykę międzynarodową, wspierając dążenie prezydenta do zawarcia pokoju i zakończenia I wojny światowej. W latach 1915 i 1916  większość czasu spędził w Europie, próbując wynegocjować pokój w drodze zabiegów dyplomatycznych. W tych sprawach był przesadnym optymistą z racji tego, iż brakowało mu głębszej znajomości spraw europejskich. Był to powód, że łatwo dawał się wprowadzać w błąd, zwłaszcza starym lisom brytyjskiej dyplomacji.

Po zatopieniu 7 maja 1915 r. pasażerskiego liniowca Lusitania, napięcie w stosunkach z Niemcami wzrosło, zaś neutralność USA została wystawiona na próbę. E. Mandell House uznał, że teraz wojna stała się niejako epicką bitwą pomiędzy demokracją a autokracją i przekonywał W. Wilsona, że Stany Zjednoczone powinny pomóc Wielkiej Brytanii i Francji w zwycięstwie, aczkolwiek ograniczonym. Prezydent Wilson nie chciał jeszcze wówczas zrezygnować z pozycji neutralności.

E. Mandell House odegrał ważną  rolę w kształtowaniu wojennej dyplomacji. Wilson zlecił mu zorganizowanie  „The Inquiry" - zespołu ekspertów ze świata naukowego (historycy i prawnicy  wykładający na uniwersytetach), którzy mieli opracować skuteczne powojenne rozwiązania dla problemów świata. We wrześniu 1918 r. Wilson powierzył E. Mandell House'owi przygotowanie konstytucji dla Ligi Narodów. W październiku 1918 r., kiedy Niemcy złożyły wniosek o pokój oparty na Czternastu Punktach, Wilson powierzył mu opracowanie szczegółów rozejmu Niemiec z aliantami. Zatem to Edward Mandell House był głównym autorem Czternastu Punktów i organizacją Traktatu Wersalskiego oraz  Porozumienia Ligi Narodów. Następnie pracował  w Komisji Mandatowej Ligi Narodów wraz z Lordami: Alfredem  Milnerem (1-szy Lord Milner, Niemiec z pochodzenia) i Robertem Cecilem z Wielkiej Brytanii (Edgar Algernon Robert Gascoyne-Cecil, Lord Tajnej Pieczęci), a także z  Louis Henri Simonem z Francji (minister ds. Kolonii), wicehrabią Sutemi Chinda z Japonii (pastor protestancki, były wieloletni konsul w Niemczech, USA i Wielkiej Brytanii), Guglielmo Marconim z Włoch (noblista z dziedziny fizyki, spec od radia i łączności bezprzewodowej) oraz Georgem Louisem Beerem (emigrant żydowski z Niemiec, historyk idei imperialnej) jako doradcą. 30 maja 1919 r. E. Mandell House uczestniczył w spotkaniu w Paryżu, które dało podstawy do utworzenia Rady Stosunków Zagranicznych (CFR). Przez cały rok 1919 namawiał Wilsona do współpracy z senatorem Henrym Cabotem Lodge'em w celu doprowadzenia do ratyfikacji Traktatu Wersalskiego.

Konferencja Wersalska ujawniła jednak poważne nieporozumienia polityczne między Wilsonem a E. Mandell House'em. Problemy natury osobowościowej prezydenta pwodowały, że W. Wilson stał się znacznie bardziej nietolerancyjny i rezygnował kolejno ze swoich najbliższych doradców. Po powrocie W. Wilsona  do USA w lutym 1919 r., E. Mandell House zajął jego miejsce w Radzie Dziesięciu, gdzie proponował zapisy, które były nie do przyjęcia dla prezydenta. W połowie marca 1919 r. Wilson wrócił do Paryża, ale stracił do niego zaufanie i odsunął na boczny tor.

W latach dwudziestych House zdecydowanie popierał członkostwo USA w Lidze Narodów i w Międzynarodowym Trybunale Sprawiedliwości.

W 1932 roku House poparł Franklina D. Roosevelta, nie włączając się aktywnie w wewnętrzny krąg doradców ( miał juz wówczas  prawie 75 lat )             

Edward Mandell House zmarł 28 marca 1938 r.  w Nowym Jorku w wieku 80 lat z powodu komplikacji spowodowanych zapaleniem płuc. Został pochowany na cmentarzu Glenwood w Houston (Teksas, USA).

https://pl.wikipedia.org/wiki/Pomnik_Edwarda_Mandella_House%E2%80%99a

********

Wykaz moich tekstów dotychczas opublikowanych na portalu "Szkoła Nawigatorów"
pod linkiem:

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/troche-prywaty

 

---

tagi: mandell house 

	stanislaw-orda
	10 stycznia 2023 17:33

22     1744    6 zaloguj sie by polubić