Obecna, tj. 276 moja notka na "SN" przedstawia postać Karola Huberta Rostworowskiego (1877-1938), publicysty, dramatopisarza i poety, w dwudziestoleciu międzywojennym uznawanego powszechnie za drugiego, obok Stanisława Wyspiańskiego, najważniejszego wieszcza narodowego, a którego losy i dorobek literacki zostały po II wojnie solidarnie zamilczane zarówno przez żydokomunistyczną cenzurę okresu PRL-u,  jak też po 1989 r. przez postpeerlowskich neopiłsudczykowskich przebierańców.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rostworowscy_herbu_Na%C5%82%C4%99cz
http://www.mysl-polska.pl/1468
https://culture.pl/pl/tworca/karol-hubert-rostworowski

Obraz tego twórcy najpełniej naszkicował literaturoznawca  prof. Jacek Popiel - obecny (306 z kolei) rektor UJ w Krakowie.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jacek_Popiel_(teatrolog)
 Ww.  szkic opublikowany został w miesięczniku „ZNAK”  z 1984 r.; nr 357-358 (sierpień – wrzesień), str. 1119 - 1129. w 1984 r., a jego autor był wówczas 30-letnim pracownikiem naukowym Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego (obecna  -  od roku akademickiego 2017 - Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie).
Szkic zawiera kompletny i szczegółowy opis życia i dokonań Karola Huberta Rostworowskiego, jako że powstał z wykorzystaniem materiałów prywatnych użyczonych przez syna Karola  -  historyka  prof. Emanuela Rostworowskiego (1923-1989).
https://pl.wikipedia.org/wiki/Emanuel_Rostworowski

Notka niniejsza powstała na podstawie ww. szkicu, jednak ze względu na wspomnianą jego zawartość dokonałem pewnych ingerencji w tekście oryginalnym, jak np. pominięcie fragmentów zawierających mało dzisiaj czytelne „smaczki” czy szczególiki, co z kolei wymusiło wprowadzenie w niektórych miejscach zmian redakcyjno-stylistycznych. Nie zamieściłem także licznych przypisów bibliograficznych. Oryginalny tekst p. J. Popiela uzupełniłem zaś o linki i nieco dopisków mających za cel ułatwienie orientacji przestrzenno-personalnej.
Na  zakończenie dodałem próbkę poezji Karola Huberta Rostworowskiego  -  wiersz „Confiteor” (confiteor;  łac. wyznaję, w znaczeniu spowiadam się), -  który to utwór, rzecz jasna, jest nie do znalezienia w programach powojennej edukacji.

******

Karol Stefan Marian Rostworowski urodził się 3 listopada 1877 roku w Rybnej pod Krakowem., jakieś 8 km na zachód od opactwa tynieckiego. Imienia Hubert (z bierzmowania) zaczął używać od momentu pierwszych swoich publikacji. Pochodził z rodziny ziemiańskiej. Ojciec, Joachim - właściciel Rybnej - należał do jednej z odnóg szeroko rozgałęzionego rodu Rostworowskich, która była skoligacona z arystokracją, lecz nie posiadała formalnie nadanego  tytułu.  
 http://www.sejm-wielki.pl/b/dw.53007
Matka Karola, Helena z Moszyńskich, była drugą żoną Joachima, młodszą o 27 lat od swego męża.  http://www.sejm-wielki.pl/b/lu.18369

Karol urodził się jako trzeci spośród czterech synów Joachima i Heleny. W 1888 r. rozpoczął naukę (początkowo jako eksternista) w Gimnazjum Nowodworskiego w Krakowie. Był uczniem średnim.
w dwóch ostatnich klasach otrzymał niskie oceny z religii, co może sugerować, że już wtedy pojawiły się u niego pierwsze rysy w światopoglądzie religijnym.
Naukę w gimnazjum przerwał na wiosnę 1894 r., nie ukończywszy piątej klasy. W tym samym roku
w Iwnie (Wielkopolska) umarł ojciec Karola. W 1898 r. Hubert uzyskał świadectwo ukończenia trzyletniej Krajowej Średniej Szkoły Rolniczej w Czernichowie. Na końcowym świadectwie 21-letniego absolwenta zwraca uwagę ocena: „ zachowanie  - zaledwie odpowiednie".
W roku akademickim 1899/1900 kontynuował studia rolnicze w Halle. Edukacja rolnicza była w jego przypadku  nieporozumieniem, jako że nie miał w tym kierunku żadnych zainteresowań, a podjął naukę jedynie pod wpływem nalegań rodziny. 
W Halle Karol prowadził życie swobodne, nie marnując czasu na siedzenie na wykładach, a który to czas przeznaczał przede wszystkim na huczne imprezowanie w gronie znajomych.
W połowie 1900 r. Rostworowski przyjechał do majątku wujostwa Pusłowskich w Czarkowach.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Czarkowy

Tu powstały jego debiutanckie wiersze, które zebrał  w tomiku zatytułowanym Tandeta. Poezje (Kraków 1901 r.), ale nie wydał ich drukiem. Ponadto napisał kilka scenicznych jednoaktówek (zachowały się trzy). W tym czasie Rostworowski nawiązał kontakt z krakowską bohemą, gdzie zaprzyjaźnił się z Józefem  Mehofferem.   
https://culture.pl/pl/tworca/jozef-mehoffer

Jedynym opublikowanym plonem tego okresu był zbiór sześciu pieśni (do słów Heinego) na glos solowy i fortepian, wydany w Krakowie (1902 roku) przez Feliksa Jasieńskiego. Z perspektywy czasu sam surowo ocenił swoje dokonania w tym rodzaju twórczości, uznając je za formę błazenady.

W początkach XX wieku Rostworowski miał w Polsce i za granicą (w opinii znajomych i tzw. środowisku) etykietkę „ dekadenta", a wg bardziej współczesnej sygnatury „playboya”. Wg jego dobrego znajomego Ludwika Hieronima Morstina, stało się tak w dużej mierze za sprawą własnej rodziny Karola.   
http://www.sejm-wielki.pl/b/psb.18974.14
Karol, który podczas wakacyjnych pobytów w kraju odwiedzał rodzinę Rostworowskich, chcąc ją epatować i wzburzyć, opowiadał ubarwione historie o sobie i o swoim życiu w Lipsku, np. o burzliwym romansie z jedną z diw opery lipskiej i temu podobne, a krewni skwapliwie puszczali je dalej w świat. Ale zapewne był to nie tylko dym bez ognia.

W latach 1901-1907 odbył studia muzyczno-filozoficzne w Lipsku dzięki pomocy finansowej wuja Zygmunta Pusłowskiego.  http://www.sejm-wielki.pl/b/lu.18366
Teorii kompozycji uczył się u słynnego muzykologa prof. Hugona Riemanna.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Hugo_Riemann.

Karol zagłębił się w lekturze  traktatów filozoficznych, teologicznych i psychologicznych i właśnie z okresem lipskim związany jest głęboki kryzys religijny Rostworowskiego. Gdy w młodości stracił wiarę, zaczął ulegać prądom intelektualnym, charakterystycznym dla przełomu wieków, czyli np.  fascynowała go „ przybyszewszczyzna”. Ale w swoich poszukiwaniach  „jedynej prawdy” nie poprzestał na jej miazmatach i po szesnastu latach błądzenia powrócił do wiary chrześcijańskiej, choć wymagało to od niego maksymalnego wysiłku intelektualnego. Proces ponownego nawrócenia był zatem długotrwały jak i złożony. Ale od tej pory ­nie odczuwał już potrzeby filozoficznych dociekań, gdyż Pismo Święte stało się jego jedyną religijną filozofią. W nim odnalazł program życia duchowego, rodzinnego, a także społecznego. O tej wewnętrznej przemianie najmocniej zaświadczają dwa jego wiersze zamieszczone
w tomiku Zygzaki (1932 r). Noszą one tytuły Confiteor oraz Powrót.

W 1907 r. zmarła matka pisarza. Po zakończeniu studiów podróżował po Włoszech i Francji, a w 1908 r. wrócił i osiadł w majątku Pusłowskich w Czarkowach. Miał tam wspaniałe warunki do pracy: znakomicie wyposażoną bibliotekę, spokój oraz życzliwość rodziny żony. Zaprzyjaźnił się z Józefem i Jadwigą Mehofferami i często odwiedzał ich w dworze w Jankówce.  
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jank%C3%B3wka

Na początku lat dwudziestych zamknął etap swojej twórczości poetyckiej. Końcowymi jej akordami okazały się: ostatnia część tetraIogii poetyckiej pt. Saeculum solutum datowana Czarkowy 30 III 1909 r. (poprzednie części: Pro memoria, 1907, Maya 1908, Ante Iuds ortum, 1908) oraz poemat Via crucis (1911 rok). W tym czasie dojrzał do  przekonania, że jego powołaniem jest twórczość dramatyczna. Zadebiutował na scenie dramatem Pod górę, wystawionym 22 stycznia 1910 r. w Teatrze Miejskim w Krakowie (od października 1909 r. teatr nosi imię Juliusza Słowackiego). W 1917 r. Rostworowski przerobił ten dramat na komedię Bratnie dusze, chociaż jego pierwszym ukończonym dramatem była sztuka Żeglarze, napisana prawdopodobnie w 1908 r., ale opublikowana w „Museionie" dopiero w cztery lata później.

Do początkowego okresu jego twórczości scenicznej zalicza się jeszcze dramat Echo, wystawiony
w teatrze krakowskim dnia 1 kwietnia 1911 r. Wymienione utwory reprezentują "modernistyczny" okres w twórczości Rostworowskiego pozostającego pod wpływem „przybyszewszczyzny”,  a szkice do nich powstały prawdopodobnie jeszcze podczas pobytu w Lipsku. Premiery Pod górę  i Echa ocenione zostały jako artystyczne porażki i Rostworowski zdecydował się na kontynuowanie twórczości scenicznej jedynie dzięki poparciu Ludwika Solskiego, ówczesnego dyrektora teatru im. J. Słowackiego oraz przychylnym recenzjom Wilhelma Feldmana.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ludwik_Solski
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wilhelm_Feldman

W 1913 r. w świecie literackim i teatralnym pojawił się dramat Judasz z Kariothu. Inscenizację teatralną L. Solskiego uznano za jedno z najważniejszych wydarzeń artystycznych epoki.
Sztuka została przyjęta entuzjastycznie, zaś jej autora po raz pierwszy okrzyknięto następcą Wyspiańskiego. W 1915 r. Rostworowski otrzymał za ten dramat nagrodę literacką im. S. Lewentala  przyznaną za najlepsze dzieło dramatyczne okresu pięciolecia (za lata 1910­-1914).
https://pl.wikipedia.org/wiki/Franciszek_Salezy_Lewental

Judasz z Kariothu okazał się w twórczości dramaturga pierwszą próbą napisania współczesnej tragedii w duchu chrześcijańskim. Dramat był również świadectwem przełomu artystycznego i duchowego Rostworowskiego. Adam Grzymala-Siedlecki w recenzji z tej sztuki napisał, że Judasz z Kariothu to poetycki dokument powrotu do wiary i można w nim wyczytać, że nie co innego, jak tylko Ewangelia była drogą, która przywiodła jego autora do katolicyzmu.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Adam_Grzyma%C5%82a-Siedlecki

Dramat o apostole-zdrajcy miał być pierwszym ogniwem zamierzonego cyklu sztuk poświęconych etyce chrześcijanskiej i historii chrześcijaństwa. Drugą częścią cyklu był Kajus Cezar Kaligula (1917 r.) ukazujący obraz świata pozbawionego idei religijnej. Bohaterami kolejnych utworów mieli być: Męczennicy Lugduńscy, Aleksander VI Borgia, Marcin Luter, Ignacy Loyola i Antychryst.
https://pl.wikipedia.org/wiki/M%C4%99czennicy_z_Lyonu

Wydarzenia I wojny,  gdy podczas pożaru w Czarkowach uległy zniszczenie notatki do ww. dramatów, jak też inne wypadki wiążące się z okresem lat 1914 -1918 były przyczyną, że kontynuacja cyklu nie została zrealizowana. Dynamika zdarzeń dziejowych przekierowała się z zainteresowań literackich w stronę problemów teraźniejszości.
Jesienią 1914 r. Rostworowski ze zrujnowanego, spalonego przez wojska rosyjskie pałacu w Czarkowach przyjechał do Krakowa, gdzie zamieszkał w pałacu Pusłowskich i wraz z Witoldem Noskowskim podjął się opieki nad tamtejszymi zbiorami artystycznymi.  
https://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Noskowski

Ze względu na zły stan zdrowia został zwolniony z obowiązku służby w wojsku austriackim. Lata wojny to również okres rozterek duchowych związanych z planami na przyszłość. Rostworowski pragnął wstąpić do zgromadzenia braci Albertynów (Franciszkanie). Zwrócił się listownie do brata Alberta Chmielowskiego o przyjęcie. Brat Albert dal mu odpowiedz odmowną, biorąc pod uwagę marny stan zdrowia Rostworowskiego (nie podołałby trudom ciężkiej służby albertyńskiej), a ponadto uważał, że więcej będzie z niego pożytku w literackiej służbie Bogu.

3 sierpnia 1918 r. 41-letni Karol Hubert Rostworowski wstąpił w związek małżeński z Różą Popielówną, córką Jana Chościak-Popiela z Wójczy i Jadwigi z hrabiów Dunin-Borkowskich. Małżeństwo doczekało się trzech synów. Wg starszeństwa byli to Jan, Marek i Emanuel Mateusz. W latach 1918 -1933 Karol mieszkał w krakowskiej kamienicy Popielów przy ulicy św. Jana 20.

Wydarzenia wojenne sprawiły, iż Rostworowskiego zajęły bieżące sprawy polityczno-społeczne.
Opisał swoją postawę w latach poprzedzających odzyskanie niepodległości w następujących słowach:
„Ja całe życie siedziałem w książkach. Studiowałem filozofię, studiowałem Biblię. Zajmowałem się kwestiami oderwanymi. Polityką, sprawami społecznymi nie zajmowałem się nigdy. Byłem oczywiście trochę czerwony. Któż nim nie był? Ale nie znalem się na tych rzeczach, nie interesowały mnie. Wojna była wstrząsem, który musiał każdego sprowadzić na ziemię. Każdy musiał zająć stanowisko. Trzeba było patrzeć  i rozumieć".

Jako że mieszkał w Krakowie, stąd jego postawa była pochodną sytuacji Galicji. zZainteresowania  Rostworowskiego przybierały początkowo wyraz ogólnikowej patriotycznej troski o kształt przyszłej niepodległej Polski. Nadzieje wiązał z pastwami Ententy, z polityką mocarstw zachodnich. U progu niepodległości Rostworowski był wręcz hurraoptymistą. Wszelkie próby powstrzymania biegu zdarzeń uznawał za przejaw niezrozumienia praw historii i stwierdzał, iż "świat dąży do socjalizacji",
zaś ideologię socjalistyczną miał za "wspaniały", ale wciąż jeszcze „niedojrzały owoc". Uważał, że ustrój socjalistyczny wymaga niesłychanie wysokiej etyki społecznej szerokich mas i z tego względu jest sprawą odległej przyszłości . Uważał się za nowożytnego konserwatystę, toteż najbliżej było mu do „endecji” (Narodowa Demokracja).

Niewiele później, bo już w 1919 r. w dramacie Miłosierdzie  zabrakło poprzedniego  optymizmu.
Utwór niesie piętno przeżyć czasu wojny i ruchów rewolucyjnych po jej zakończeniu. Autor daje w nim ujście pesymistycznym refleksjom dotyczącym praw rozwoju społecznego. W nastrojach tych nie był Rostworowski odosobniony. Przeskok od początkowego optymizmu, wiązanego z odzyskaniem niepodległości, do pesymizmu generowanego realiami tejże, był charakterystyczny dla tamtych lat.

Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej (1920 r.) Rostworowski zgłosił się do wojska, by wziąć w niej udział. Został, jako dobry móca, przydzielony do służby propagandowej, w ramach której, m. in., przemawiał w koszarach i szpitalach wojskowych.

W tym samym roku rozpoczął wieloletnią współpracę z  „Głosem Narodu" w tematyce dotyczącej literatury, teatru i polityki. Uczestniczył w wielu polemikach ideowych reprezentując  stanowisko prawicy narodowo-chrześcijańskiej.  https://pl.wikipedia.org/wiki/G%C5%82os_Narodu

Kolejne utwory Rostworowskiego: Straszne dzieci (1922), Zmartwychwstanie (1923) Antychryst (1925) krytyka przyjęła z mieszanymi uczuciami. Rostworowski zrezygnował z kreowania pogłębionych psychicznie tragedii jednostek (typu Judasz czy Kaligula) na rzecz ujętych w groteskowo-baśniową formę  syntez historiozoficznych -  Straszne dzieci) lub też tematyki o aktualnym, polityczno-społecznym charakterze.

Twórczość literacka Rostworowskiego znalazła się w latach 1924-1928 na uboczu jego aktywności obywatelskiej, gdy  zaangażował się w działalność publicystyczną oraz odczytową. Współpracował
z „Głosem Narodu" i z „Kurierem Poznańskim". Wspierał działalność organizacji społeczno-zawodowych, jak np.: Związek Inteligencji Polskiej, Stowarzyszenie Opieki Społecznej nad Młodzieżą (był jej prezesem honorowym), Związek Dziennikarzy Polskich (w 1928 r. był prezesem oddziału krakowskiego), Komisji Teatralnej (członek). W latach 1926 -1928 odgrywał znaczącą rolę w Obozie Narodowym w Krakowie jako prezes Straży Narodowej (lata 1926­ i 1927) i jako oboźny Obozu Wielkiej Polski. Z ramienia Stronnictwa Narodowego piastował mandat w Radzie Miejskiej. Przewodniczył licznym konkursowym sądom literackim, sprawował opiekę nad młodymi pisarzami krakowskimi recenzując ich wiersze, utwory prozatorskie i tłumaczenia. Jednocześnie był czynny jako moderator akcji filantropijnych. Szczególną uwagę kierował na wspieranie Bursy Związku Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowejks. Mieczysława Kuznowicza oraz Zakładu Brata Alberta.
https://www.zmmpir.pl/adminpanel/historia/zwiazek/files/Historia%20Zwi%C4%85zku.pdf

Rok 1928 miał w życiu i twórczości Rostworowskiego przełomowe znaczenie. W  trzy tygodnie zdołał napisać dramat zatytułowany Niespodzianka, Prawdziwe zdarzenie w czterech aktach, za który otrzymał pierwszą nagrodę w konkursie dramatycznym Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.
Po okresie zauroczenia problematyką społeczno-polityczną  powrócił do pokazywania codziennego życia ludzi słabych, do prezentacji skomplikowanej psychiki ludzkiej. Sztuka wywołała głośny rezonans i dyskusje. Jedni porównywali ją do wybitnych tragedii antycznych, inni natomiast widzieli w niej ekspresyjny naturalizm.
Kolejne części  trylogii dramatycznej rozpoczętej przez Niespodziankę, czyli  Przeprowadzka (1931) oraz  U mety (1932) nie wywołały jednak większego zainteresowania.
W  marcu 1929 r. Rostworowski objął funkcję prezesa Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP) w Krakowie, pełniąc ją przez dwie kadencje.

W 1930 r. nakładem ZZLP w Krakowie ukazała się część poematu dramatycznego o okresie Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Poemat nosi tytuł Czerwony marsz, ale Autor nie zdołał go ukończyć..

W 1932 r. wydał w Poznaniu tom poezji pt. Zygzaki,  O świecie - o sobie - o Bogu, Wiersze różne.
W tym samym  roku  otrzymał Państwową Nagrodę Literacką za Niespodziankę, a rok później został powołany w skład Polskiej Akademii Literatury, ale osobiście sporadycznie uczestniczył w jej posiedzeniach ze względu na stan zdrowia (gruźlica). Swoje opinie i oddanie głosu przekazywał korespondencyjnie.
 Ze względów zdrowotnych przeniósł się niebawem (1933 r.) z parterowego mieszkania przy ulicy
św. Jana do willi na uI. Gontyny w dzielnicy Salwator. Z okazji  obchodów w 1935 r.  jubileuszu 60-ciu lat na scenie i 80-ciu lat życia ­Ludwika Solskiego) napisał komedię Don Kichot za kulisami, gdzie w formie satyrycznej ukazał realia krakowskiego życia kulturalnego z czasów swojego debiutu literackiego.

W marcu  1936 r. zostały  zorganizowane uroczyste obchody  jubileuszu 25-lecia dramatopisarstwa Karola Huberta Rostworowskiego. Szybki postęp choroby sprawił, że dramaturg mógł być obecny jedynie w samej końcówce tych obchodów. W uroczystości odbywającej się wieczorem 14 marca w sali Teatru im. J. Słowackiego wzięli udział przedstawiciele władz centralnych jak też miejskich i wojewódzkich z wojewodą na czele (Kazimierz Świtalski), był obecny także metropolita krakowski , wówczas arcybiskup Adam Sapieha (Adam Stefan Stanisław Bonifacy Józef Sapieha książę herbu Lis). Wojewoda krakowski udekorował jubilata insygniami komandorii "Polski Odrodzonej" (Polonia Restituta).

Rostworowski w końcowym wystąpieniu podsumował  bilans swojej działalności dramatopisarskiej:
„Przez 25 lat starałem się pełnić ciężką i zaszczytną służbę łącznika pomiędzy świetną przeszłością wielkiego teatru romantycznego, która zgasła wraz z nazwiskiem Stanisława Wyspiańskiego, a również świetną przyszłością, która wiem, odrodzi się kiedyś w godnym swego poprzednika twórcy".

W 1936 r. ukazał się tom pierwszy Pism K. H. Rostworowskiego, zawierający Judasza z Kariothu, Kajusa Cezara Kaligulę oraz Miłosierdzie. W następnym roku wydano tom drugi,  w którym znalazła się trylogia dramatyczna (Niespodzianka, Przeprowadzka, U mety).

Gruźlica szybko wyniszczała organizm pisarza, odgradzała od świata zamykając go w  ścianach mieszkania czy pokoju sanatorium.

 W 1937 r. Rostworowski  w proteście przeciwko atakowi Wacława Sieroszewskiego, ówczesnego prezesa Polskiej Akademii Literatury, na abp A. Sapiehę (w związku ze sprawą miejsca pochówku Józefa Piłsudskiego), zrezygnował z członkostwa w Akademii.

Karol Hubert Rostworowski zmarł 4 lutego 1938 r. w swoim mieszkaniu na krakowskim Salwatorze.

Przy udziale rodziny i literatów, w dniu 6 lutego nastąpiło przeniesienie trumny z ciałem do kościoła św. Salwatora. Na życzenie rodziny Karol Hubert Rostworowski miał zostać pochowany na cmentarzu parafialnym na Salwatorze, nieopodal grobowca O.O. Franciszkanów, zaś uroczystości pogrzebowe rozpoczęły się w dniu następnym.  Stały się one wyrazem hołdu złożonego wielkiemu człowiekowi kultury, dla którego - gdyby nie stanowcza wola żony Zmarłego - przeznaczono miejsce na Skałce.

Po żałobnej Mszy św. prostą dębową trumnę złożono na przybranym w zieleń chłopskim wozie, zaprzężonym w czwórkę koni. Poprzedzony przez kilkuset kapłanów i alumnów seminariów duchownych kondukt prowadził ks. abp Metropolita Adam Stefan Sapieha. Wraz z nim inni biskupi. W pogrzebie wzięli udział przedstawiciele ministerstwa Wierzeń  Religijnych  i Oświaty  Publicznej, województwa i miasta, asysta z Garnizonu krakowskiego, uczelni i organizacji krakowskich, artyści i pisarze. Licznie stawiła się młodzież.

Na prośbę rodziny Zmarłego zamiast zakupu wieńców, organizacje i osoby prywatne złożyły datki na Bursę ks. M. Kuznowicza i Zakład Brata Alberta. W czasie przejścia konduktu na cmentarz bił Dzwon Zygmunta, a wraz z nim dzwony wszystkich kościołów krakowskich. Modły przy grobie odprawił ks. abp Metropolita Adam Sapieha. Nad mogiłą nie wygłaszano żadnych przemówień.
Na grobie stanął olbrzymi drewniany krzyż.
Ostatnim wyrazem hołdu złożonego zmarłemu artyście stało się odsłonięcie 13 marca 1938 r. w Teatrze im. J. Słowackiego popiersia Karola Huberta  Rostworowskiego, wykonanego przez Ludwika Pugeta.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ludwik_Puget

Po wojnie z chirurgiczną precyzją „amputowano” z domeny publicznej pamięć o postaci i dorobku Karola Huberta Rostworowskiego, a w Krakowie nie doczekał się nawet ulicy swego imienia.
(W Krakowie znajduje się  ulica o tym nazwisku, ale dotyczy innego przedstawiciela rodu Rostworowskich - Stanisława,  bohaterskiego generała Wojska Polskiego zakatowanego przez Gestapo w 1944 r.).

******

Confiteor 
autor:  Karol Hubert Rostworowski (z Rostworowskich herbu Nałęcz z koroną hrabiowską)

Patrzę w Twoje oblicze stamtąd, z drugiej strony
zza szczytów, kędy kruche wyniosły mię skrzydła.
Patrzę w Twoje oblicze przez szpary stawidła,
na którem wypisałeś słowa „Bieg skończony”.
Panie mój! Wiesz, jak mądrość moja mi obrzydłą,
jak ciężarem żądz byłem udręczony,
jak wszelakie stworzenie nad życiem się biedzi -
wiesz wszystko, lecz wysłuchać racz mej spowiedzi.

Niech uszy Twoje, Panie, będą nakłonione.
Przybliż je! Wszak uklękam przed konfesjonałem,
co ma kraty dalekie, gwiazdami złocone,
którego ogrom niegdyś niebem nazywałem.
A ja? Czemże ja jestem? – Ot, dzieckiem zuchwałem,
bawiącem się przez lata w berło i koronę,
zadufanem, że nigdy zawodu nie zazna,
choć potrząsa grzechotką, nosi czapkę błazna.

Więc jeśli Twoich uszu nie przybliżysz ku mnie,
jakżesz głos mój przebije te gwiaździste kraty?
Po jakiej będę musiał wspinać się kolumnie,
jakiż kościół zbudować, by dość był wieżaty?
A skoro mówić zaczniesz, to nie mów zbyt szumnie.
Ze strasznej góry Synaj do nędznej zstąp chaty.
Panie mój! Choć stworzyłeś i niebo i ziemię,
człowiek Ciebie zrozumie tylko w Betleemie.

I nie strofuj mię zbytnio, że dla mnie, człowieka,
droga do Betleemu była tak daleka,
że bliższe mi się stały bezduszne bałwany,
wśród nich najwszeteczniejszy, ten w mózgu ciosany
ślepiec, Głuch, co się Prawdy dopóty zarzeka,
póki dziesięciu palców nie włoży w jej rany -
Panie mój! Choć zapalasz i gasisz gwiazd krocie,
serce ludzkie zapalisz tylko na Golgocie!

Dziś  -  po długiej wędrówce  -  kiedym się naszuścił
mierzwą słów do przesytu, kiedym moje ścieżki,
zamiast prostować, równać, skrzywił i sczeluścił,
czyniąc z przybytku wiary jaskinię zamieszki  -
dziś  -  bo żywot bez Ciebie zbyt gorzki, zbyt ciężki –
błagam, byś mi nie tylko przewiny odpuścił,
ale zechciał królować, Panie mój i Boże,
w myśli moich Sodomie i uczuć Gomorze.

O! Bo chociaż na piersi, jak na czole domu,
zawiesiłem znak krzyża  -  by widział przechodzień,
 że tu krzywdy nie robi nikt, nigdy, nikomu,
a ofiara bezkrwawa odprawia się co dzień  -
pamiętam Twoje słowa, że sądu mniej godzien,
co nie wiedząc co czyni, bluźni Ci bez sromu,
niż ten , co otworzywszy przed Tobą Wierzej,
mniema, ze cnota jego, nie grzech, olbrzymieje.

Panie! Moją pokorą nie darzy mię pycha,
ani w pychę nie wzbija mnie moja pokora!
Usycham, jak jesienią liść każdy usycha,
przemijam, jak przemija dzień każdy z wieczora,
czuję, ze szata moja, zwietrzała i licha,
 z odzyskaniem barw swoich już się nie upora,
więc  -  by duch mój w ciemnościach nie zgasł jak meteor  -
u stóp Twoich odmawiam głośne Confiteor.

******

Moje dotychczasowe teksty na „SN” pod linkiem :
http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/troche-prywaty

 

 

 

 

 

 

---

tagi: karol hubert rostworowski 

	stanislaw-orda
	9 stycznia 2022 17:38

18     1596    8 zaloguj sie by polubić