Oto fragmenty utworu Ryszarda Miernika,  pisarza ziemi świętokrzyskiej pt.: „Pieśń o Michniowie”, który to utwór napisał ww. autor oraz wydał własnym sumptem w roku 2003 na sześćdziesiątą  rocznicę zbrodni wojennej dokonanej w dniach 12-13 lipca 1943 r. przez okupanta niemieckiego
na mieszkańcach wsi  Michniów k/Suchedniowa .

Pierwszą wersję tej notki opublikowałem na swoim byłym już blogu w salon24.pl  w końcu  września 2013 r., czyli dawno temu:
https://www.salon24.pl/u/dawidowicz/537451,piesn-o-michniowie

Na końcu notki umięsciłem przypisy do nazw bądź nazwisk z wytłuszczoną czcionką.

 (…)

W niewielkiej izbie przy drodze „Ponury” rozkazy wydaje
Idą łącznicy po domach skrzyknąć chłopców do boju
Nie będziesz Szwabie polskiej ziemi plugawił
Dosięgnie cię kara za mordy i bezprawie
Już droga najeżona lufami karabinów
Czeka wśród nocy na wroga, plunie mu w twarz ołowiem
Lasy bitwę powtórzą
Pola opowiedzą zbożom
Zboża gruszom
Grusze kamieniom
Kamienie stodołom
Stodoły domom
Domy ludziom
Wiatr powierzy ptakom
Wtedy wieś dźwignie się
Założy na siebie chustę i serdak
Buty i wełniak
I pójdzie z ostatnim chlebem do leśnych szałasów

Śpi wieś umęczona czuwaniem i pracą
Nawet psy wierne posnęły
Śni jej się pożar świata wielki aż do nieba
Widzi jak z tego ognia wychodzi zwierzę
Jak pełznie żytami, zbliża się do progu, uderza w drzwi
Wieś zrywa się z kamieniem w piersiach
Wokoło domów i stodół stalowy pierścień bez twarzy

Świt z przestrzeloną piersią patrzył na śmierć w dolinie
Hitlerowiec strzałem z pistoletu dziurawił główki
Matka wyrywała włosy, zginęła ostatnia
Bestialsko pomordowanych Materków
Wrzucono w ogień ich własnego domu
Mężczyzn zwieźli jak snopy do stodół
Zmartwiałych, z krzykiem przerażenia w oczach
Podcinali seriami, podpalali, skwierczały żywe pochodnie
Myśli i słowa niewypowiedziane słyszały jęk jedyny
Jaki człowiek przed śmiercią wydaje
Ryk bydła
Rozkwitający żar ognia
Trzask fruwających gontów
Złowrogie milczenie lasu

Przez próg przelewała się śmierć, spostrzegłam, że syn żyje

- Ignaś.

Odwrócił głowę, był bardzo blady. Naokoło paliły się domy.
Zaczęliśmy czołgać się ku drzewom. Z domu wypełzliśmy na podwórko.
Pod szopą Niemiec skubał zastrzeloną kurę.
Przewlekliśmy się w pokrzywy. Ignaś miał ciągle zamknięte oczy.
Musieliśmy prędko uciekać.
Pod osłoną dymu dotarliśmy do żyta i dalej.
Ułożyłam Ignasia w grządce ziemniaków i nakryłam nacią.
Brałam ziemię, maczałam we krwi i nacierałam go.
Wreszcie odezwał się słabym głosem: „Mamo”.
Czułam straszny ból w lewym ramieniu, krew ze mnie uciekała.
Przeleżeliśmy w tych ziemniakach długo.
Jak Niemcy wyjechali, wzięłam syna na ręce i przeniosłam na podwórko.
Z naszego domu, z moich dzieci pobitych, węgle zostały.

(…)

Na pogorzeli siedzi wieś owinięta w chustę dymów
Owiana swędem spalonych ciał
U jej stóp leży poranek
Z przestrzeloną skronią trup ojca obejmujący ramionami drogę.

(…)

Biały księżyc wędrówkę rozpoczął
partyzanci wzdłuż toru czekają
rozpoczął lecz nie skończył
bo w czarne pulmany
Grzmotnęło tysiące kul
Za Michniów
Polała się niemiecka krew
Rozpruty tender parowozu
Wystrzelił parą
Po żytach przeszedł skowyt
Po drzewach rozkaz do odwrotu
Skulone cienie
szły z pustym sercem do lasu
Na jędrusiową dolę

Następnego dnia rano
Wróg stanął nad wsią
jak kat nad ofiarą

Jedna młoda matka dzieciątko podnosi
Klęka przed żandarmem, o litość go prosi
Ach drodzy panowie co robicie z nami
Co wam winne matki ze swymi dziatkami
Niemiec na te słowa bagnet w dziecko wbija
A matka zemdlona piersią je nakrywa
Pala się domy, stodoły, ludzie
Płacze żywicą las
Ten szloch z doliny
Po wsiach leci
na cały kraj

(…)

Przypisy:

Ryszard Miernik
(ur. w 1929 r., zm. w 2013 r.) pisarz opisujący małe ojczyzny, czyli rejony Suchedniowa, Bodzentyna, Wąchocka, Ostrowca Świętokrzyskiego. Poza poematem „Pieśń o Michniowie” , autor, m.in. prozatorskich utworów pt: „Blaszany orzełek”, „Suchedniów”,„Kraina świętego jelenia”, „Burzący stok”, „Przebiśniegi”, „Trzy końce” i in.;
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ryszard_Miernik

Michniów
W dniu 12 lipca 1943 r. Niemcy zamordowali w Michniowie 102osoby, w tym 95 mężczyzn w wieku od 16 do 63 lat, 5 dzieci w wieku od 5 do 15 lat i 2 kobiety (44 i 48 lat). Wszystkie kobiety i dzieci zginęły od kul bądź pchnięć bagnetem. 23 mężczyzn zastrzelono, pozostałych  zamknięto w stodołach i spalono żywcem. Pacyfikacja wsi trwała około 11-12 godzin. Przyczyną pacyfikacji w dniu 12 lipca 1943 r. były donosy konfidentów niemieckich mówiące o współpracy i sprzyjaniu mieszkańców wsi oddziałom partyzanckim.

Przed południem 12 lipca dotarła na Wykus (góra w pobliżu Wąchocka, na jej zboczach mieściła się baza partyzancka oddziału „Ponurego”) wieść o akcji niemieckiej w Michniowie. Na rozkaz dowództwa grupa partyzantów ruszyła w stronę wsi, którą dzieliło od bazy na Wykusie ok. dwóch godzin marszu. Gdy partyzanci dotarli na miejsce Niemców już nie było, wcześniej opuścili oni wieś.
 W nocy z 12 na 13 lipca w odległości około kilometra od Michniowa partyzanci przeprowadzili akcję odwetową atakując pociąg niemiecki. Po zatrzymaniu pociągu wojskowego ostrzelano go.
W wagonach „nur für Deutsche” zastrzelono wszystkich pasażerów, a następnie pozostawiono napis „ZEMSTA  ZA MICHNIÓW”, po czym  grupa  partyzantów pod dowództwem por. Jana Piwnika „Ponurego” wycofała się na Wykus.
13 lipca między godz. 10.00 a 11.00 Niemcy ponownie wkroczyli do Michniowa. Mordowali wszystkich bez względu na płeć i wiek. Tylko nielicznym udało się przeżyć. Najmłodszą ofiarą pacyfikacji był dziewięciodniowy Stefan Dąbrowa, spalony żywcem wraz z całą rodziną.
Ogółem  liczba zamordowanych w czasie lub w związku z pacyfikacją wyniosła 211 osób. Powojenne badania zweryfikowały liczbę ofiar pośród stałych mieszkańców Michniowa na 204 osoby jako bezpośrednie ofiary pacyfikacji wsi w dniach 12 i 13 lipca 1943 r. (102 mężczyzn, 54 kobiety i 48 dzieci w wieku od 9 dni do 15 lat). Ponadto  9 osób zostało w tym dniu aresztowanych  a następnie  straciło życie w obozach koncentracyjnych , a 18 kobiet  zostało wywiezionych  na roboty do Rzeszy.
Liczba ofiar tej zbrodni może być większa, gdyż nie są znane losy lokatorów oraz osób czasowo przebywających we wsi.

Rodzina Materków
Z rodziny Materków uratowała się (przypadkowo) jedna osoba, czternastoletni wówczas syn Edward. Matka i jego dwóch braci zostali zadźgani bagnetami i spaleni  wraz z własnym domem.

„Ponury”
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Piwnik

Jędrusie – oddział partyzancki
https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99drusie

„Jędrusiowa dola”
https://www.youtube.com/watch?v=hH26cg_hMm4

 

******

Wykaz wszystkich moich notek na portalu "Szkoła Nawigatorów" pod linkiem:

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/troche-prywaty      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

tagi: michniów lipiec 1943 

	stanislaw-orda
	13 lipca 2021 10:58

20     1429    10 zaloguj sie by polubić