Pierwszą wersję notki opublikowałem na łamach netowej inicjatywy o nazwie POLIS Miasto Pana Cogito, bodajże w 2009 roku. To powinno wyjaśnić poślizg czasowy, który wynikł z klasycznego dylematu, polegającego na znajdowaniu adekwatnych sił w celu realizacji zamiarów, gdyż pierwotny tekst musiał zostać poddany gruntownej renowacji z powodu, iż w ostatnich dziesięciu latach pojawiły się ważne, w tym przełomowe, publikacje na temat tytułowej Relikwi.  W tej sytuacji należało zdecydować, co i w jaki sposób należy z tych treści wykorzystać. Sporo czasu zajęło mi samo ich przeczytanie i przetrawienie, a ponadto, ze względu na wagę tematu, wypadało dwa razy przemyśleć każdy napisany wers.

Kwestia autentyczności Całunu Jezusa Galilejczyka nie wzbudza większych wątpliwości na płaszczyźnie tzw. naukowo-merytorycznej. Natomiast jest oczywiste, iż podnoszenie tzw. „kontrowersyjności” i „nieoczywistości” dowodów odnośnie autentyczności Całunu, było, jest i będzie podtrzymywane przez instytucjonalnych oraz osobistych przeciwników chrześcijaństwa, a wrogów Jezusa Mesjasza w szczególności. Należy zatem przyjąć na tzw. „klatę”, iż tego rodzaju narracja stanowi stały element ideologicznych antykrucjat. Z tego choćby powodu nie ma potrzeby, by zajmować się przyczynami wspomnianego nurtu antycywilizacyjnego (anty do cywilizacji łacińskiej). W licznych publikacjach są one wyczerpująco przeanalizowane. Niektóre istotne tytuły publikacji, które ukazały się w edycji polskiej, podam na zakończenie cyklu „całunowego”. Celem, który sobie zamierzyłem, jest przedstawienie dwóch zasadniczych kwestii ściśle łączących się z badaniami autentyczności najważniejszej relikwii chrześcijaństwa, owego „świadka, który nie powinien istnieć”. Ze względów redakcyjnych i objętościowych podzieliłem tekst na części tematyczne.

W pierwszej z nich przedstawiam sprawę przeprowadzonej w 1988 roku procedury datowania radiowęglowego próbek Całunu, w kolejnych natomiast zamieściłem przegląd obecnego stanu wiedzy o losach Całunu od momentu znalezienia płócien pogrzebowych w Grobie Pańskim AD 30
w Jerozolimie. Omówiłem okolicznosci i powody sfabrykowania pogłoski o „falsyfikacie”, którą wymyślono w XIV wieku na terenie pewnej diecezji, położonej we francuskiej Szampanii.

W zakończeniu notki wymieniłem podstawowe pozycji literatury w jęz. polskim, z których korzystałem przy redagowaniu  "Cyklu całunowego"..

Całun to świadek historii Zbawienia, niemy załącznik do Ewangelii. Taki świadek, który dla możnych przeciwników religii chrystusowej nie powinien istnieć. Skoro jednak istnieje, podejmowane są nieustannie próby jego deprecjacji lub wręcz fizycznej eliminacji. O jednej z tych drugich napisałem na „SN”w tekście: http://stanislaworda.szkolanawigatorow.pl/wojna-i-caun), inną był np. pożar wzniecony w nocy z 11 na 12 kwietnia 1997 r. w kaplicy Guariniego w Turynie, gdzie Całun jest przechowywany. O jeszcze innych, z których większość mogła unicestwić tę Relikwię, będzie mowa w dalszej treści notki. Ale skoro nie udało się „zniknąć” owego świadka, uczyniono i nadal czyni się wiele, aby podważyć jego wiarygodność.

Do tego celu posłużyła np. manipulacja przeprowadzona w oparciu o wynik radiodatowania próbek Całunu. Ze względu na to, że rezultat wspomnianego badania jest wciąż przytaczany jako „ostateczny dowód” nieautentyczności Całunu, w pierwszej  notce cyklu przedstawiam sekwencję zdarzeń, składających się na sposób procedowania w tym eksperymencie, bez przesądzania jak dużą rolę w interpretacji oraz sposobie opublikowania wyników badania mogły odgrywać względy pozamerytoryczne (tzn. ideolo). To każdy zainteresowany sprawą może ocenić samodzielnie. Zaczynam od tej kwestii, przede wszystkim z tego powodu, aby w ewentualnych komentarzach nie powoływano się na wyniki radiodatowania, jako „niepodważalny” dowód w sprawie autentyczności turyńskiej Relikwii.

Tyle tytułem wprowadzenia.

1. Na czym polega metoda datacji przy użyciu węgla 14C

Odkrywcą zastosowania zliczeń efektów rozpadu promieniotwórczego izotopu węgla o liczbie masowej 14 (dalej 14C ) jest amerykański chemik dr Willard Frank Libby, profesor chemii na Uniwersytecie Chicagowskim, zmarły w 1980 r. W pracy zatytułowanej „Radiocarbon Dating” (Datowanie radiowęglowe) z 1952 r., opisał sposób datacji odkryty przez siebie w 1947 r., a także pomysł na jej pomiar przy wykorzystaniu urządzenia, znanego jako licznik Geigera, specjalnie w tym celu przeprojektowanego. Naukowiec za swoje to dokonanie otrzymał w 1961 r. nagrodę Nobla w dziedzinie chemii (nagroda za rok 1960).

https://pl.wikipedia.org/wiki/Willard_Libby

https://en.wikipedia.org/wiki/Willard_Libby

Teraz będzie trochę o tym, na czym polega metoda datacji przy zastosowaniu 14C, o zakresie jej stosowalności, a także możliwej do uzyskania dokładności pomiarów.

Węgiel występuje w przyrodzie w trzech odmianach (izotopach). Dwie z nich, tj. 13C i 12C, są stałe (czyli ich "stężenie" w przyrodzie nie ulega zauważalnym zmainom), przy czym 12C ma udział 98,9 %, natomiast dla 13C udział ten wynosi 1,1 %. Z prostego sumowania wynika, że dla izotopu 14C nie pozostało już miejsca. Gdyby jednak chcieć uwzględnić także ten udział, byłaby to wielkość wyrażona odległą cyfrą po przecinku, gdyż jeden atom węgla radioaktywnego 14C przypada na bilion atomów węgla stabilnego (czyli łącznie 12C i 13C), zarówno w organizmach jak i w strukturach nieorganicznych. Można to zobrazować w ten sposób, iż w atmosferze ziemskiej, uczestniczy stale tylko 60 kg izotopu 14C, który ulega wymianie w biosferze. Izotop węgla 14C powstaje pod wpływem cząstek promieniowania kosmicznego (neutrony), które docierając do górnych warstw atmosfery ziemskiej, zderzają się z cząstkami azotu atmosferycznego (14N). W rezultacie tych zderzeń powstają atomy węgla 14C (promieniotwórczego), które następnie łączą się z „normalnymi” atomami tlenu atmosferycznego, tworząc cząstki promieniotwórczego dwutlenku węgla. Gaz ten zostaje wymieszany ze zwykłym dwutlenkiem węgla i w takiej postaci jest wprowadzany do obiegu w biotopie. W procesie fotosyntezy rośliny pochłaniają dwutlenek węgla i przetwarzają go na bardziej skomplikowane związki organiczne. Z kolei zwierzęta i ludzie, poprzez spożywanie pokarmów roślinnych, wprowadzają zawarty w nich węgiel do organizmu. Tam węgiel ten zostaje utleniony w procesach metabolicznych, a następnie wydalony z organizmu w postaci dwutlenku węgla i w ten sposób wprowadzony ponownie do obiegu w biosferze. Przyjęto założenie, iż jest stała wartość uśrednionej intensywności promieniowania kosmicznego docierającego do atmosfery ziemskiej, jesli zliczana będzie w odpowiednio długim okresie czasu. Założono ponadto, iż we względnej równowadze znajdują się wielkość ubytku izotopu 14C na skutek naturalnego zaniku oraz nowo powstająca ilość tego izotopu w organizmach żywych. Odnosi się to do sytuacji, gdy organizm żyje, czyli bierze udział w cyrkulacji dwutlenku węgla między biosferą a swoim organizmem. Taka wymiana ustaje w momencie śmierci organizmu, po czym ilość izotopu w takim organizmie maleje wskutek emisji cząstek radioaktywnych, zgodnie z regułą połowicznego zaniku (rozpadu) .

W metodzie datowania radiowęglowego zakłada się, iż w cząstkach dwutlenku węgla wielkość stosunku zawartości izotopu 14C do zawartości węgla normalnego jest ustalana dla konkretnego roku. Nazywa się to standardem biosfery. W. F. Libby wyliczył czas dla zaniku połowy ilości izotopu 14C na 5.568 lat. Później wielkość tę poprawiono na 5.730 lat i właśnie taka została została przyjęta w definicji konwencjonalnego wieku radiowęglowego.

[Konwencjonalny wiek radiowęglowy oznacza upływ czasu, jaki został zmierzony od momentu zaprzestania wymiany węgla między materią, z której została pobrana datowana próbka, a otoczeniem, aż do momentu arbitralnie ustalonej tzw. „chwili obecnej”.]

https://www.adamwalanus.pl/AWpublikFigures/Walanus14C.htm

Okres połowicznego zaniku oznacza, iż po upływie ok. 50.000 lat z ilości wyjściowej izotopu węgla 14C (100%) pozostaje ok. 0,2%. Tym samym praktyczny zakres stosowalności metody datacji radiowęglowej odnosi się do okresu czasu od „zera” do ok. 35.000 lat, bo jeszcze wówczas pozostałość ww. izotopu wynosi mniej więcej jeden procent. Należy jednakże mieć na uwadze, iż im badana próbka jest starsza kalendarzowo, tym odchylenie wieku radiowęglowego od wieku faktycznego (kalendarzowego) będzie większe. Składa się na taką rozbieżność wiele powodów, a jednym z nich tej jest to, iż w chwili obumarcia organizmu, przyjmowana jako punkt odniesienia wielkość „standardu biosfery”, mogła mieć inną wartość od przyjmowanej współcześnie.
W. F. Libby przyjął jako datę owego standardu rok 1950 (współcześnie oznacza chwila obecna).

Na czym polega w praktyce zliczanie produktów rozpadu promieniotwórczego? Wiemy, że organizm żywego drzewa zawiera w każdym gramie węgla średnio 75 miliardów atomów izotopu 14C. W każdej minucie rozpadowi ulega 15 atomów (średnio jeden co 4 sekundy). Jeśli pomiar potrwa godzinę, wówczas powinniśmy zarejestrować ok. 900 impulsów (zliczona ilość emisji elektronu, czyli cząstki promieniowania beta). Gdyby zatem w wyniku badania konkretnej próbki licznik zarejestrował tylko 225 impulsów, oznaczałoby to, że od momentu ustania wymiany węglowej upłynęły dwa okresy połowicznego zaniku, każdy o długości ok. 5,7 tys. lat, czyli, że drzewo obumarło ok. 11.400 lat temu. Oto sposób wyliczenia:  ilość 900 impulsów dotyczy emisji z żywego drzewa. Natomiast jeśli drzewo obumarło, w jego pniu po upływie ok. 5,7 tys. lat powinna zostać połowa atomów 14C, a to oznacza, że powinno rejestrować się 450 impulsów na godzinę, zaś po upływie kolejnych 5,7 tys. lat połowa tej wielkości, czyli 225 impulsów.

[Promieniowanie beta to strumień elektronów. Cząstki beta emituje większość znanych izotopów pierwiastków chemicznych (obecnie znamy łącznie ponad 1000 izotopów). W tkankę organizmów żywych promieniowanie beta może wnikać na głębokość ok. 1 cm. Atom izotopu 14C ,w wyniku rozpadu promieniotwórczego, tj. po wyemitowaniu elektronu - cząstki beta, przekształca się w atom trwałego azotu 14N]

Najwcześniej stosowaną techniką pomiaru było wykorzystanie metody gazowych liczników proporcjonalnych (GPC), która wymagała spalenia fragmentu badanego obiektu, którego wiek radiowęglowy chciano zmierzyć. Bardziej nowoczesne metody pomiaru, jak np. ciekło-scyntylacyjna spektrometria promieniowania beta (LSC) oraz najbardziej zaawansowana (i najbardziej kosztowna) metoda akceleratorowa z wykorzystaniem spektometrii masowej (AMS), powodowały  unicestwienie znacznie mniejszych jego fragmentów. Tak czy owak, metody te polegają na zliczaniu i rozróżnianiu impulsów, w wyniku spalenia próbek. Zarejestrowane impulsy rozdzielane są następnie na poszczególne izotopy węgla, za pomocą metody spektometrii masowej.
[metoda akceleratorowa polega na przyspieszaniu w akceleratorze jonów węgla i ze względu na nieco różniące się masy poszczególnych izotopów tego pierwiastka, można wyodrębnić dany izotop, oceniając osiagnięte prędkości, jaką owe izotopy zdołają osiągnąć w trakcie przyśpieszenia]

Z tego względu dopiero opracowanie w 1977 roku metody AMS, która umożliwiała wykorzystanie do jednokrotnego badania próbki o wadze liczonej w dziesiątkach miligramów, a nie w dziesiątkach gramów, mogło zostać zastosowane do badania obiektu istniejącego w jednym egzemplarzu, bez konieczności nieodwracalnej destrukcji jego fragmentów o większych rozmiarach.

Ale bez względu na zastosowaną technikę pomiarów, ich wyniki muszą być korygowane w oparciu o krzywą kalibracji, a to w celu zminimalizowania czynników różnicujących dane uzyskane z datowania radiowęglowego (w szczególności statystyczne rozproszenie wartości danych) oraz z datowań uzyskanych innymi, nie mniej wiarygodnymi, metodami. Dopiero po dokonaniu stosownych korekt, wiek radiowęglowy stanowić może dokładne przybliżenie do wieku kalendarzowego. Tym samym, jedną z zasadniczych kwestii staje się możliwość uzyskania jak najbardziej dokładnej krzywej kalibracji. Ustala się taką krzywą poprzez datowanie, przy pomocy izotopu 14C, próbek o dokładnie znanym wieku kalendarzowym.

Najczęściej wykonuje się taką kalibrację poprzez zastosowanie metody dendrochronologicznej, która polega na porównaniu wyników z datowania radiowęglowego do wieku uzyskanego ze zliczania przyrostu w drzewach warstw pnia (tzn. słojów). Zaletą tej metody jest łatwość mierzenia rocznych przyrostów, zwłaszcza w przypadku drzew długowiecznych (w Europie np. dąb, w Ameryce Północnej sekwoja), zaś istotną jej wadą jest konieczność dokonywania pomiarów bardzo dużej ilości pni w celu uzyskania odpowiednio licznych danych, pozwalających na uśrednienie wyników kalibracji, które byłyby reprezentatywne dla danego przedziału czasowego. Ponadto te uśrednione wielkości powinny pokrywać w całości przedział czasu, który poddawany jest badaniu dla danej próbki. Realizacja takiego zadania wymaga czasu oraz pracy wielu badaczy, czyli zaangażowania wielu laboratoriów. Krzywe kalibracji nie reprezentują uśrednionych wielkości dla każdego interwału czasowego (np. dla poszczególnych lat z danego okresu), bowiem są one  sukcesywnie uzupełniane.

Zdarza się jednak, iż dla pewnych interwałów czasowych wiek radiowęglowy nie ulega zmianie, a to oznacza, iż w przebiegu krzywych kalibracji występują obszary plateau, które mogą wynosić nawet kilkaset lat. Jeśli np. pomiędzy AD 800 a AD 1200 pomiary w wieku radiowęglowym nie wykazują zmian, albo zmiany te nie przebiegały liniowo w takim module czasowym, wówczas nie można za pomocą metody datacji radiowęglowej potwierdzić wieku próbki z odchyleniem mniejszym niż 400 lat. Ponadto oznacza to, że jeśli w danych dotyczących krzywych kalibracji, wyniki datowania kalendarzowego pokrywają się z długością plateau, wówczas dokładność takiego datowania  nie może być mniejsza, niż okres czasu obejmujący konkretne plateau.

[plateau - w tym przypadku jest to określenie długości okresu czasu, w którym występuje brak zróżnicowania w mierzalnych parametrach jakiejś cechy]

W Zeszytach Kalibracyjnych „Radiokarbonu” publikowane są w ujęciu tabelarycznym jedynie takie dane, dla których występuje pełna zgodność obydwu wymienionych sposobów datowań. Dopiero wówczas mogą mieć one zastosowanie jako oficjalne punkty odniesienia dla określania wieku kalendarzowego i wieku radiowęglowego. Opracowywanie i aktualizowanie krzywych kalibracji jest pracą o charakterze ciągłym do której włączane są liczne placówki badawcze. Pewien problem stanowi „rozrzut” wyników uzyskiwanych przez poszczególne placówki, co powoduje z kolei, że konieczny bywa arbitraż międzynarodowy w celu zatwierdzania standaryzacji takich wyników. Krzywe kalibracji dla poszczególnych lat zostają co pewien czas bardziej dokładnie policzone, uzupełnione i nowe  dane zamieszczane są w kolejnych odsłonach ww. Zeszytów.
[„Radiocarbon” - czasopismo wydawane przez Uniwersytet stanu Arizona z siedzibą w Tucson (USA)]

Z powyższego wynika, iż metoda datowania za pomocą izotopu węgla o liczbie masowej 14 okazuje swoją przydatność, ale wykazuje również ograniczenia w swojej stosowalności. Na wielkość odchyleń przy datowaniu wpływają bardzo zróżnicowane czynniki i okoliczności. Najmniej problemów występuje w przypadku, gdy obiekt, który poddawany jest pomiarom (jego próbki) pozostawał w izolacji, czyli przebywał w jednolitym środowisku bez kontaktu z otoczeniem, aż do czasu odnalezienia go przez geologów czy archeologów i rychłego rozpoczęcia takiego badania.

Bardzo istotnym czynnikiem wpływajacym na pomiar jest równiez  struktura morfologiczna danego przedmiotu. Np. tkaniny, ze względu na mały ciężar właściwy ( a tym samym dużą powierzchnię w stosunku do swojej wagi), są znacznie bardziej narażone na iniekcję wpływów zewnętrznych niż przedmioty o strukturze zwartej (drewno, skóra, etc.). Ma to znaczenie zwłaszcza wówczas, gdy badany obiekt był przez długie okresy czasu narażony na długotrwałe i o różnej intensywności oddziaływanie czynników zewnętrznych. Wtedy rozbieżność występująca pomiędzy wiekiem kalendarzowym obiektu, poznanym przy pomocy innych metod, a wskazaniami datowania radiowęglowego może okazać się znacząca. W takich przypadkach problemem nie jest różnica, która wystąpiła w datach uzyskiwanych różnymi metodami, lecz znalezienie i wskazanie przyczyn, które spowodowały wystąpienie rozbieżności.

Jeszcze jeden aspekt musi być brany pod uwagę w ocenie stosowalności metody radiodatowania węglowego. Otóż dla uzyskania pomiaru „nasycenia” obiektu izotopem węgla 14C, należy próbki badanego obiektu poddać procesowi destrukcji (np. spalenia, albo pobrania fragmentów do badania, co zazwyczaj powoduje odłączenie owych fragmentów od całości badanego przedmiotu). Gdy rzecz dotyczy pni drzew, których mamy do dyspozycji więcej niż potrzeba, nie stanowi to problemu, ale z innymi znaleziskami z odległych epok już nie jest tak komfortowo. W przypadku, gdy przedmiot istnieje w jedynym egzemplarzu, należałoby poddać ocenie co najmniej kilkadziesiąt próbek, po czym odrzucić pomiary skrajne, a następnie określić przedział wiarygodności dla wielkości występujących najczęściej. Ponadto nie mogą to być próbki o dowolnie małych rozmiarach, zaś w przypadku obiektu o znacznej powierzchni, próbki powinny być pobrane z różnych miejsc reprezentujących całość obszaru badanego obiektu, jeśli nie był on przechowywany w izolacji. W przypadku istnienia jedynego egzemplarza przedmiotu nie jest na ogół możliwe, aby poddać badaniu np. kilkadziesiąt próbek, gdyż byłoby to równoznaczne z całkowitą lub daleko idącą destrukcją obiektu poddanego badaniu.

2. Dlaczego poddano Całun badaniu metodą datacji radiowęglowej?

Przedmiot, znany jako Całun Turyński, jest lnianym płótnem o wymiarach: 436 cm długości oraz 111 cm szerokości, tj. posiada powierzchnię ok. 4,8 m kw., choć są to wymiary podane z pewnym przybliżeniem, gdyż faktyczne są zależne od każdorazowego stopnia naciągnięcia rozwiniętej w całości tkaniny.
[Ww. dane pochodzą z pomiaru dokonanego przed konserwacją przeprowadzoną w 2002 r.].
Tym samym należy ww. wymiary potraktować jako wartości odnoszące się do uśrednionego rozmiaru. W czasach Jezusa Nazarejczyka stosowaną w Paestynie miarą długosci był łokieć syryjski. Rozmiar płótna, w które owinięte zostało ciało Jezusa Nazarejczyka, wynosił 8 na 2 wspomnianych łokci. Podaję celowo dane dotyczące wymiarów Całunu, gdyż jestem zdania, iż są pomocne dla wyobrażenia sobie rozmiaru powierzchni tej tkaniny, która przy braku izolacji z otoczeniem, narażona była na wchłanianie tak znaczną powierzchnią rozmaitych iniekcji z zewnątrz.

Natomiast nie będę w tym miejscu omawiał specyficznych właściwości tkaniny, na której został odwzorowany grobowy wizerunek Jezusa Nazarejczyka, jako że kwestia ta jest opisana w następnej notce „Cyklu całunowego”.

Dopiero opracowanie w maju 1977 roku metody akceleratorowej z wykorzystaniem spektometrii masowej (AMS), dokonane przez zespół naukowców z Nuclear Structure Research Laboratory, kierowany przez prof. fizyki Harry’ego Edmunda Gove z Uniwersytetu w Rochester (N.Y., USA), otworzyło możliwości dla podjęcia próby datowania radiowęglowego tkaniny Całunu.

[ https://physicstoday.scitation.org/do/10.1063/PT.4.1844/full/ ;

https://translate.google.pl/translate?hl=pl&sl=en&u=https://www.radiocarbon.com/accelerator-mass-spectrometry.htm&prev=search ;]

Wcześniejsza metoda wymagała destrukcji (spalenia) próbki nawet o 1000 razy większej gramaturze, w zależności od materiału, z którego zbudowany był badany przedmiot. W przypadku Całunu taki fragment musiałby mieć minimalne rozmiary w granicach 30 x 30 cm, a więc pobranie tak dużej próbki nie mogło być brane pod uwagę, pomimo iż Frank W. Libby kilkakrotnie zwracał się z propozycją przeprowadzenia badań.

Metoda opracowana przez prof. H.E. Gove’a mogła być zastosowana przez nieliczne ośrodki, które stać było na wyposażenie w technikę akceleratorową. I prawie natychmiast zaczęły się zabiegi o poddanie próbek Całunu datowaniem z wykorzystaniem metody AMS, pomimo tego, iż była ona metoda stosunkowo nowa, czyli znajdowała się w stadium „protototypowym”.

Jednym z promotorów badania radiowęglowego płótna Całunu był Harold David Sox z British Society for the Turin Shroud, który w IV kw. 1978 r. wysłał w przedmiotowej sprawie zapytanie do Research Laboratory for Art and Archaeology przy uniwersytecie oksfordzkim. Dyrektor laboratorium - Edward Thomas Hall - wyraził natychmiast zgodę.
https://centerforinquiry.org/blog/h-_david_sox_19362016/
[Oxford Radiocarbon Accelerator Unit - ORAU, które wykonywało radiodatowanie stanowi część ww. uniwersytetu].

W środowisku naukowym zajmującym się badaniami Całunu taka wiadomość szybko się rozeszła i do wykonania badania zgłosiły się kolejne instytucje naukowe. Oprócz dwóch wymienionych wcześniej, były to:
Arizona Accelerator Mass Spectometry Laboratory – AMS Lab, w Tucson (Univ. Arizona, USA);
Politechnika Federalna w Zurychu (Eidgenössische Technische Hochschule Zürich – ETHZ, Szwajcaria);
Rutheford Appleton Laboratory – RAL w Harwell (hrabstwo Oxford, UK);
Brookhaven National Laboratory w Rochester (N.Y., USA).

Wśród wymienionych cztery laboratoria stosowały metodę AMS, a dwa (Brookhaven i Harwell) posługiwały się metodą pomiarów proporcjonalnych (unowocześniona metoda Libby’ego).

Sprawa próby radiodatowania Całunu nabrała rozpędu, gdy pomysł projektu wsparli 1985 r. dwaj naukowcy z British Museum, czyli dr Michael Tite oraz dr Richard Burleigh. Harry E. Gove postanowił zorganizować naradę przedstawicieli zainteresowanych placówek badawczych w Rzymie, a biorąc pod uwagę okoliczność, iż papież był formalnym właścicielem Całunu, do prowadzenia tej narady zaprosił ówczesnego prezesa Papieskiej Akademii Nauk w Rzymie (Pontifical Academy of Sciences - PAS), brazylijskiego biofizyka, prof. Carlosa Chagasa Filho (prezesował PAS w latach 1972-89).
[na mocy rozporządzenia wydanego 27 marca 1981 roku w Genewie przez Humberta, księcia Piemontu, syna króla Wiktora Emanuela III, Całun Turyński został przekazany przez Dom Sabaudzki na własność Stolicy Apostolskiej]
Uhonorowanie prezesa PAS wydawało się zabiegiem nadzwyczaj dyplomatycznym, ale dr H. E. Gove nie wziął pod uwagę, że zostanie to potraktowane przez prof. Luigi Gonella, głównego doradcę naukowego abp Turynu, kardynała Anastasio Alberto Ballestrero, który z racji urzędu był kustoszem Całunu, jako afront i deprecjacja ośrodka turyńskiego. L. Gonella zażądał, ni mniej, ni więcej, odwołania planowanego spotkania w ww. gronie uczestników. Ambicjonalne fochy ciągnęły się przez kilka lat, zanim udało się ustalić termin przedmiotowej narady, na której uzgodniono zestaw rekomendacji koniecznych dla przeprowadzenia badania radiowęglowego Całunu.

Treść tych rekomendacji znana jest jako „Protokół 1986”, tj. nazwa protokólu pochodzi od roku w którym zostały sformułowane. Uzgodniono, między innymi, iż oprócz wcześniej wymienionych sześciu laboratoriów, do badań zostanie włączone jeszcze jedno, a mianowicie laboratorium specjalizujące się w biologii medycznej w podparyskim Gif-sur-Yvette (BIOLAB), będące częścią kompleksu uniwersyteckiego Paris-Saclay. Ponadto pobranie próbek do badania miała wykonać p. Mechthild Flury- Lemberg, szwajcarska specjalistka od konserwacji tkanin o międzynarodowej renomie, reprezentująca Fondation Abegg (muzeum tkanin) w Riggisbergu - kanton Berno. Docelowo datę pobrania próbek określono na 10 maja 1987 r., zaś funkcję koordynatora badania miał pełnić, już wcześniej spomniany, dr Michael Tite z British Museum. W protokołe zapisano warunek, że uzyskane wyniki laboratoria przekażą do analizy Papieskiej Akademii Nauk, Instytutowi Metrologii w Turynie (Istituto Nazionale di Ricerca Metrologica – INRIM) oraz British Museum.

Praktycznie natychmiast po opublikowaniu protokołu z ustaleniami z narady część laboratoriów zaczęła kwestionować przyjętą procedurę, a zwłaszcza weryfikację wyników w drodze ich analizy. Wychodziły z założenia, że placówki, nie mające doświadczenia ani technologii umożliwiających datowanie radiowęglowe, nie powinny „analizować“ uzyskanych wyników. Jednocześnie prof. L. Gonella rozpoczął starania o wyeliminowanie z badań prezesa Papieskiej Akademii Nauk (PAS), prof. Carlosa Chagasa Filho (czyli de facto tę instytucję), którego nadal traktował jako swojego wroga osobistego „numero uno“. Ale że nie wypadało wykluczyć z projektu badania jedynie samej PAS, zatem prof. L. Gonella „przekonał“ kard. Ballestrero do ograniczenia liczby placówek badawczych do tych trzech, którym sam przypisał „największe doświadczenie“ w stosowaniu metodologii badania radiowęglowego.

Kardynał A. Ballestrero w liście wystosowanym 10 października 1987 r. do tych laboratoriów, które wyszczególniono w „Protokóle 1986 r.“ , poinformował, że w badaniu będą uczestniczyć tylko trzy laboratoria, tj. Tucson, Zurich i Oxford, a koordynatorem badania będzie wyłącznie dr Michael Tite reprezentujący British Museum. Poza wykluczeniem z projektu prezesa PAS, prof. Carlosa Chagasa, pominięty został również jego główny pomysłodawca, czyli dr Harry Edmund Gove z uniwersytetu w Rochester (N.Y., USA), co należy potraktować jako wyraz zemsty prof. Gonelli za „uhonorowanie” osoby prezesa PAS w „Protokóle 1986”. Takim oto sposobem prof. L. Gonella „udowodnił” wszem i wobec, kto może i będzie grać „pierwsze skrzypce” w kwestiach dotyczących Całunu. I że nie pozwoli na kwestionowanie w tym względzie pozycji ośrodka turyńskiego.

W reakcji na ostentacyjne zlekceważenie przez ośrodek turyński postanowień „Protokółu 1986”, 
dr Gove wraz z przedstawicielami laboratorium w Brookhaven wystosował list protestacyjny do papieża, wskazując na pozamerytoryczne powody decyzji podjętej przez kardynała A. Ballestrero.

Ale trzy wytypowane laboratoria nie okazały najmniejszej solidarności z wykluczonymi placówkami naukowymi, traktując wybór jako nadzwyczaj prestiżowe wyróżnienie, przekładające się na oczekiwane przychody ze zleceń na radiodatowanie. Na dodatek brytyjska placówka z Oxfordu (ORAU) rywalizowała z podobną placówką w Harwell (RAL Lab) znajdującą się, nota bene, w granicach tego samego hrabstwa (Oxfordshire). Powód był, jak zazwyczaj, wysoce prozaiczny, czyli rywalizacja dotyczyła pozycji na rynku zleceń na datowania radiowęglowe. Wniesione protesty nie wywołały żadnego skutku.

Ponadto wybrane laboratoria, mając już zapewnioną pozycję monopolisty dla realizacji projektu datowania radiowęglowego Całunu, mogły podyktować warunki takiego badania, czyli mówiąc wprost, zapewniły sobie wyłączność na zinterpretowanie wyników uzyskanych z badania.

3. Badanie i jego wyniki

Temat ten relacjonuję na podstawie treści raportu datowanego 7 września 1989 r., a sporządzonego przez prof. Franco Testore, specjalistę od technologii tkanin z Politechniki w Turynie (Politecnico di Torino) oraz sprostowania do ww. raportu sporządzonego w dacie 28 października tego samego roku. Wymienione dokumenty (raport oraz sprostowanie) wymieniony naukowiec przekazał do Międzynarodowego Centrum Badań nad Całunem Turyńskim (Centre International d’Étude sur le Linceul de Turin).

Pobranie próbek odbyło się 21 kwietnia 1988 r. Podczas pobierania próbek odcięto prostokątny fragment tkaniny przy krawędzi Całunu o wymiarach ok. 1,5 cm na 8 cm, ważący 0,3 grama (300 mg). Odcięty fragment podzielony został na dwie części o wadze odpowiednio 154,9 mg i 144,8 mg. Czyli utrata ciężaru wskutek przecięcia wyniosła 0,3 mg. Cięższa z dwóch części została podzielona na trzy równe kawałki, które miały być przekazane do wybranych laboratoriów, a część druga (lżejsza) miała pozostać w rezerwie (w dyspozycji kard. A. Ballestrero), gdyby z nieprzewidzianych przyczyn zaistniała konieczność użycia dodatkowej próbki (już bez konieczności odcinania kolejnego fragmentu tkaniny całunowej). Przedstawiciele laboratoriów określili minimalne rozmiary wagowe próbki na 50 mg. Odcięty fragment płótna Całunu spełniał powyższe kryterium.

W pierwszej wersji raportu waga poszczególnych próbek dla trzech laboratoriów została zapisana jak następuje: 52,0 mg, 52,8 mg oraz 53,7 mg. Każdy jednak mógł łatwo stwierdzić, iż po zsumowaniu ich łączna waga wynosiła 158,5 mg, czyli okazała się istotnie wyższa od wagi zadeklarowanej po rozdzieleniu odciętej próbki na dwie części. Zatem w treści sprostowania napisano, iż nastąpiła pomyłka we wskazaniu, która z próbek została podzielona na części, a mianowicie, że w ten sposób podzielono próbkę o mniejszej wadze, tj. 144,8 mg, który wg pierwszej wersji raportu (przed sprostowaniem) został uznany za zbyt mały, aby można było z niego otrzymać trzy próbki każda minimum 50 mg. Z tego względu lżejsza próbka została przeznaczona jako „rezerwa”.

Sprostowanie wyjaśniało przebieg podzielenia mniejszej próbki w ten sposób, iż po podziale części mniejszej, waga trzech fragmentów przeznaczonych do badania wynosiła odpowiednio: 52,0 mg, 52,8 mg oraz 39,6 mg (łącznie 144,4 mg), co z kolei oznaczało, że fragment ostatni ma zbyt małą wagę minimalną. Z tego względu z drugiej części odcięto pasek o wadze 14,1 mg, a jedno z laboratoriów otrzymało swoją próbkę w dwóch kawałkach, których łączna waga wynosiła 53,7 mg.

13 października 1988 r. został oficjalnie ogłoszony rezultat badania przez trzy laboratoria (Oksford, Zurich i Tucson), w którym z dziewięćdziesięcioprocentowym prawdopodobieństwem stwierdzono, iż tkanina Całunu powstała pomiędzy rokiem 1260 a 1390.

Zastrzeżenia i konkluzja

Od przeprowadzonego w 1988 r. datowania próbek Całunu metodą AMS upłynęło do dzisiaj sporo czasu, i po pierwszych okrzykach triumfu wydawanych przez bezbożników i osobistych wrogów Mesjasza z Galilei, pojawiły się nowe odkrycia dotyczące możliwości określenia wieku Całunu. Kilka z nich w sposób zasadniczy zakwestionowało wiarygodnośc oraz poprawność wyniku uzyskanego w ramach procedury radiodatowania. Żeby nie być źle zrozumianym, wyjaśnię od razu, że nie chodzi o to, iż cały projekt radiodatowania był zaplanowanym „spiskiem”, mającym uzasadnić założoną z góry tezę o „fałszerstwie” wizerunku na Całunie. Prawdopodobnie datowanie wykonane przez inne laboratoria, jak też większą ich liczbę za pomocą wspomnianej metody, dałoby rezultat zbliżony.

Tak więc powody, iż rezultat uzyskany metodą radiodatowania jest tak bardzo odległy choćby od dowodów archeologicznych, leżą po stronie ograniczeń  przeprowadzonego badania, nie uwzględniających przyczyny rozbieżności w datowaniu innymi, nie mniej wiarygodnymi, metodami. Natomiast argumenty świadczące za tym, iż błąd systematyczny, który został przeoczony przy radiodatowaniu z 1988 roku, zostały przedstawione dopiero w początkowych latach XXI wieku.

Nie będę omawiał wszystkich zastrzeżeń wysuniętych do wyniku radiodatowania, ale wymienię  tylko kilka z tych, które najbardziej trafiają mi do przekonania, zaś Czytelników szczególniej zainteresowanych  tematyką odsyłam do literatury, której wykaz znajduje się na końcu tego tekstu.

Otóż w styczniu 2007 r. dyrektor placówki Oxford Radiocarbon Accelerator Unit (ORAU), prof. fizyki Christopher Bronk Ramsey, w wywiadzie udzielonym dla BBC, wyraził opinię, że ze względu na znaczny rozwój technologii datowania radiowęglowego od czasu dokonania pierwszej próby datowania Całunu, nastąpił bardzo znaczny postęp w rozwoju technologii związanych z radiodatowaniem, a zatem powtórzenie go w jego laboratorium dałoby znacznie bardziej miarodajny wynik, niż rezultat uzyskany w 1988 roku.

W połowie lat 90-tych XX w. dr Leoncio Antonio Garza-Valdes, zmarły w 2010 r. mekykański pediatra, specjalizujący się w datowaniu artefaktów kultury Majów, wskazał na podobieństwo powłoki bioplastycznej, wytwarzanej przez szczególny rodzaj bakterii, która narastała na znaleziskach archeologicznych tej indiańskiej cywilizacji, a powłoką na włóknach Całunu. W przypadku przedmiotów z grobowców Majów, ta przezroczysta i niewidoczna poza badaniem mikroskopem elektronowym powłoka, budziła zdumienie co do sposobu, w jaki  Indianie tej cywilizacji mogli wykonać powierzchnie o tak doskonałej gładkości. Badano metody szlifowania dające podobny efekt, a nawet sugerowano technikę pozostawioną przez „kosmitów”. Okazało się, że był to rodzaj izolacji bioplastycznej, która narastała przez setki lat.

W połowie pierwszego dziesięciolecia XXI wieku, dwoje profesorów statystyki z rzymskiego uniwersytetu La Sapienza, tj. Livia de Giovanni oraz Pier Luigi Conti, przeprowadziło weryfikację dla ustalenia progu ważności badania radiowęglowego, przeprowadzonego dla próbek Całunu przez trzy laboratoria. Aby badanie mogło być uznane za poprawne, próg ważności (istotności) musiałby wynosić minimum 5 procent. Wspomniani naukowcy, w oparciu o dane zawarte w dokumentacji przeprowadzonych badań, poddali je  testowi kontrolnemu poprzez powtórne wykonanie wszystkich obliczeń. Dowiedli, iż przy wyliczaniu progu ważności popełniono kardynalne błędy rachunkowe, skutkujące błędem w ustaleniu wyskości progu ważności. Wg ww. profesorów próg ten zawiera się on w granicach 0,6 - 1,0 procent, a zatem przeprowadzone badanie radiowęglowe   próbek Całunu nie spełnia kryterium wiarygodności.

I tak dalej, i tak dalej, z wniosami, iż metoda datowania izotopem węgla 14C jest mało przydatna, w szczególności gdy dotyczy  tkanin, w ktorych  celuloza jest, w sensie biodegradacji, cały czas „aktywna”.

Mnie najbardziej do przekonania trafia opinia wyrażona przez jednego z naukowców z Los Alamos, który wyraził się mniej więcej w ten sposób, że szukamy śladów do naturalnego wyjaśnienia zjawiska ponadnaturalnego (Zmartwychwstanie). Dodał przy tym, iż transformacja ciała ludzkiego w ciało „przeistoczone” w efekcie zmartwychwstania, musiała się wiązać z gwałtowną emisją neutronów, co musiałoby wywołać przemiany izotopowe w tkaninie pogrzebowej i „nasycenie jej”, między innymi, izotopem 14C, a w efekcie istotnym jej „odmłodzeniem”.

Merytoryczne przesłanki przemawiają za tym, iż pierwsza próba radiodatowania nie zdołała (gdyż nie mogła) przesądzić o wieku powstania płótna Całunu. Wykazała natomiast istnienie, wśród środowiska naukowców, zróżnicowania „światopoglądowego”, które moze odgrywać sporą rolę  przy badaniu przedmiotów stanowiących obiekt kultu religijnego.

Literatura (jęz. polski)

1/ Ian Wilson “Krew i Całun”, Wyd. Amber, Warszawa 2001;
2/ Pierluigi Baima Bollone „Całun Turyński. 101 pytań i odpowiedzi”, Wyd. WAM, Kraków 2002;

3/ Andrea Tornielli „Śledztwo w sprawie Całunu”, Wyd. AA, Kraków 2011;
4/ Bruno Barberis, Massimo Boccaletti „Całun. Kwestia wciąż otwarta”, Wyd. JEDNOŚĆ, Kielce 2011;
5/ Barbara Frale „Całun Jezusa Nazarejczyka”, Wyd. WAM, Kraków 2012;
6/ Michael Hesemann „Chusta Chrystusa. Naukowcy na tropie zmartwychwstania”,
Wyd. Św. Stanisława BM, Kraków 2014;
7/ William Meacham „Spisek przeciwko Całunowi”, Wyd. AA, Kraków 2015;
8/ http://calun.info/wp-content/uploads/2018/04/Datowanie-radiow%C4%99glowe-pdf.pdf  -  2018 r.

******

Pozostałe części "Cyklu całunowego":

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/jezusowy-caun-2

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/jezusowy-caun-3

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/jezusowy-caun-czesc-4-ostatnia

******

Wykaz moich notek na portalu "Szkoła Nawigatorów" pod linkiem:

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/troche-prywaty      

 

---

tagi: całun turyński 

	stanislaw-orda
	7 czerwca 2019 19:56

25     2484    12 zaloguj sie by polubić