Pierwszym odcinkiem z cyklu "Jezusowego" był tekst pt.:  "Jezus i Piłat"
http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/piat-i-jezus

Obecny jest drugim w kolejności.

Wbrew tytułowi, w  obecnym tekście znajdzie się  tylko miejsce na zaprezentowanie, a i to częściowe, postaci Kajfasza, zaś opisanie konfliktu Kajfasz - Jezus dopiero w którejś z następnych notek. 

Kajjafa (Qayafa), czyli Kajfasz nie było imieniem ani nazwiskiem. Było to przezwisko, które wywodzi się z aramejskiego słowa kajefa – kij  (pochodnego od kuf – zmuszać), a oznaczało kogoś, kto nadużywa takiego właśnie środka „przymusu bezpośredniego”. Słudzy arcykapłanów Świątyni Jerozolimskiej, jak też członkowie straży świątynnej, uzbrojeni byli na co dzień w długie drewniane pałki (kije), którymi okładali przechodniów nie ustępujących w porę z drogi przed arcykapłanem, czy też niewolników nie dość skwapliwie wykonujących dawane im polecenia. W mowie potocznej określenie kajefa oznaczało bicie kijem. Za Józefem Flawiuszem przyjmuje się, że Kajfasz miał na imię Józef (Jehosef).

W 30 roku nowej ery Józef Kajfasz już dwunasty rok z rzędu pełnił godność głównego arcykapłana Świątyni Jerozolimskiej (kohen gadol). Był on zięciem poprzedniego arcykapłana Annasza (Hanania ben Chet – Ananos syn Seta/Setiego), którego potężny ród Hanin należał do kilku najważniejszych klanów arcykapłańskiej arystokracji, którą wywindował do dominującej pozycji król Herod Wielki (Herod ha-megas). Kajfasz natomiast reprezentował ród Katros, który stanowił odgałęzienie najpotężniejszego rodu Boetos. Rody te wypromował Herod Wielki wówczas, gdy umacniał swoją władzę i w ten sposób budował dla siebie oparcie wśród niskiej rangi klanów kapłańskich, głównie niejudejskiego pochodzenia, czyli nie związanych z Jerozolimą. I tak klan rodu Boetos - którego wpływy były tak silne, iż pod określeniem Boetos rozumiano podówczas całą warstwę sadyceuszów, bez rozróżniania z jakiego wywodzą się klanu - wywodził się, podobnie jak klan rodu Hanin, z gminy żydowskiej w egipskiej Aleksandrii, która w początkach I wieku nowej ery była miastem liczącym nieomal pół miliona mieszkańców (i była drugą po Rzymie metropolią w świata rzymsko-greckiego), zaś społeczność żydowska - diaspora – stanowiła znaczny odsetek jej populacji szacowany na 40 procent. Tzn. że była to najliczniejsza diaspora w Imperium Romanum. Dla porównania w milionowym Rzymie gmina żydowska liczyła ok. 60 tys. mieszkańców. Pochodzenie rodów Fiabi oraz Kamitos nie jest jednoznacznie ustalone, choć jeden z nich najpewniej wywodził się z diaspory osiadłej w Mezopotamii (byli to potomkowie przesiedleńców do Babilonii w VI wieku starej ery).

Wymienione rody utworzyły oligarchię nowobogackich kapłanów powiązanych ze sobą więzami matrymonialnymi oraz biznesowymi, a zawdzięczając wszystko Herodowi, stanowili razem z jego klanem rodzinnym (Herodianie) rodzaj kasty sprawującej władzę absolutną, aczkolwiek pod rzymską kuratelą. Początek owej symbiozy datuje się od roku 37 starej ery, kiedy to Herod (syn Antypatra, rzymskiego wojskowego gubernatora Judei), a ówczesny gubernator Galilei i tetrarcha Judei, został uhonorowany tytułem królewskim (Judea) przez swojego rzymskiego patrona, ówczesnego triumwira Marka Antoniusza. Stało się tak po kilkuletnich bojach stoczonych przez Heroda z władcami dynastii hasmonejskiej. Dynastia ta zostałą zapoczątkowana buntem Judejczyków przeciwko greckim (syryjsko-mezopotamskim) Seleucydom, którzy zwasalizowali Judeę w 198 roku starej ery, odbierając ją greckim (egipskim) Ptolemeuszom. Gdy król Antioch Epifanes IV w swoim fanatyzmie „zhellenizowania” kultu żydowskiego, po zbezczeszczeniu Świątyni Jerozolimskiej zakazał  wyznawania Tory oraz dokonywania aktu obrzezania, wywołał w 166 r. bunt mieszkańców Judei wszczęty przez pięciu braci Hasmoneuszów, któremu przewodził ojciec rodu kapłan Matatiasz. Gdy Matatiasz zmarł w 166 r., wowczas na czele zbrojnego powstania stanął jego syn Juda, noszący przezwisko (przydomek) Machabeusz (z aramejskiego: maqqaba – młot) ). Ze względu na to, że Seleucydzi musieli w tym czasie odpierać atak Partów na swoje włości w Mezopotamii, nie mogli skierować wystarczającej ilości wojska przeciwko powstańcom judejskim i musieli zgodzić się na ustępstwa. W drugim roku walk powstańczych (164 r.) król Antioch Epifanes odwołał dekrety znoszące żydowski kult świątynny. Gdy wybuchły wojny domowe o władzę pomiędzy Seleucydami, klan Hasmoneuszów umocnił swoje pozycje w Jerozolimie i w Judei. Efektem tego było uznanie w 152 r. Jonatana, młodszego brata Judy Machabeusza, za namiestnika w Judei przez jednego z seleuckich pretendentów do władzy. Z kolei inny pretendent do tej władzy, aby przelicytować poprzednika, mianował Jonatana arcykapłanem Świątyni Jerozolimskiej, pierwszym w historii, który nie był Sadokitą. Ostatnim królem - kapłanem z dynastii hasmonejskiej był Jan Hirkan II (żyjący w latach 111 – 30), który w wieku  81 lat będąc już tylko byłym władcą, został uduszony na rozkaz Heroda Wielkiego.

Wtedy na miejsce hasmonejskich arcykapłanów Świątyni Salomona na górze Syjon, którzy przerwali rodowód wywodzony do tej pory od Sadoka, król Herod mianował na ten urząd Ananela (o rodowodzie babilońskim). Jednak pod wpływem swojej teściowej Aleksandry, córki Hirkana II (ostatniego hasmonejskiego władcy Judei i arcykapłana Świątyni Jerozolimskiej) szybko zmienił nominację i wymienił poprzednika na  Arystobula III, 17-letniego wówczas brata Mariamme, drugiej swojej żony, a wnuczki Hirkana II. Herod, nadal obawiając się popularności Arytstobula, który w Jerozolimie i w Judei powszechnie uważany był za kontynuatora linii władców hasmonejskich, kazał go utopić jeszcze w tym samym roku, pozorując wypadek podczas kąpieli. Sześciu następnych arcykapłanów wyznaczonych przez Heroda podczas jego królowania w Judei reprezentowało głównie wspomniane już rody, przede wszystkim ród Boetos, z ktorego wywodził się teść Heroda.

Sadok, który był pierwszym kapłanem Świątyni w Jerozolimie, najprawdopodobniej był kapłanem jebuzyckim, który sprawował kult bożka Szala, pogańskiego bóstwa Jerozolimy oraz El Eliona (Boga Najwyższego), boga Szalem, która to nazwa mogła być wcześniejszą nazwą miasta). Jebuzyci byli szczepem hetyckim zamieszkującym teren i okolicę dzisiejszej Jerozolimy, z którym klany hebrajskie koegzystowały w początkach swojego osadnictwa w ziemi Kanaan. Kapłanem El Eliona był także król-kapłan Szalem, znany pod biblijnym imieniem Melkizedek (Melchizedech), z którym zawierał układy Abraham.

Melkizedek to nie jest imię własne, ale tytuł funkcjonujący w tradycji biblijnej jako imię. Rdzeń „mlk” (wymowa w rodzaju melek, malik i podobnie) oznaczał w narzeczu nabatejskim „król”, natomiast hebrajskie cadik (tzedeq) - od czego także sadyceusz - oznacza „kapłan” albo "mąż sprawiedliwy" czyli osoba sprawująca funkcję sędziego. Królowie-kapłani (mlk-tzedeq) byli przywódcami ówczesnych społeczności w Kanaanie. Z tego powodu kasta kapłańska Świątyni Jerozolimskiej nazwana została sadyceuszami. Wywodziła swój rodowód od Sadoka (Sadokici) oraz od Aarona – brata Mojżesza, który pochodził z klanu Lewiego (Lewici). Sadyceusze, strażnicy kultu świątynnego, po reformach Ezdrasza (czwarty wiek starej ery) przekształcili z biegiem czasu ów kult w obrządek sam dla siebie.

W okresie liczonym od upadku dynastii hasmonejskiej w 37 r. starej ery do zburzenia Świątyni Jerozolimskiej w 70 roku nowej ery, z 30 ostatnich arcykapłanów aż 27 wywodziło się z wcześniej wymienionych klanów, a mianowicie po ośmiu z rodów Boetos, Hanan i Fiabi oraz trzech z rodu Kamitos (inne wersje tej ostatniej nazwy to: Kamit lub Kamydos).

Ze względów objętościowych pominę perturbacje z nominacjami personalnymi i roszadami na funkcji arcykapłanów, które wydarzyły się od początku rządów Heroda Wielkiego aż do misji Jezusa Nazarejczyka, bo często były to nominacje epizodyczne, które nie trwały nawet jednego roku, a dla głównego wątku tej opowieści istotni są tylko dwaj arcykapłani Świątyni Jerozolimskiej, czyli Annasz i Kajfasz. Tak się składa, że obaj wymienieni należeli do hierarchów najdłużej sprawujących ten urząd w całej historii arcykapłanów po epoce hasmonejskiej. Annasz (Ananos) i Kajfasz (Qayafa) sprawowali go poczynając od 6 roku do 36 roku nowej ery, z przerwą w latach 15-17, gdy urząd ten piastowało trzech krótkotrwałych nominatów, których imionapominę, choć również i oni reprezentowali wymienione klany oligarchii świątynnej.

Teść Heroda, Szymon wywodzący się z rodu Boetos (z aleksandryjskiej diaspory) pełnił urząd arcykapłański od 22 roku do 5 roku starej ery (Herod Wielki zmarł w 4 roku tejże), czyli przez 17 lat. Po nim urząd ten sprawowało siedmiu kolejnych członków tego klanu w drodze dziedziczenia. Następnie urząd arcykapłański przejął klan Hanan, poczynając od Annasza (lata 6-15 nowej ery), a następnie piastowało go pięciu synów Annasza oraz jego wnuk. Ale przed nimi, czyli w latach 18-36 nowej ery, zarządzał judejską teokracją zięć Annasza o przezwisku Kajfasz. Oznacza to, rzecz jasna, iż cała wierchuszka zarządzająca teokracją judejską stanowiła rodzaj biznesowej korporacji rodzinnej, w której władzę przekazywano z ojca na syna, bądź na zięcia. Nikogo zatem nie powinno zdziwić, że w 30 roku nowej ery stanowisko głównego komendanta Świątyni Jerozolimskiej (segan ha-kochanim) sprawował Jonatan, syn byłego arcykapłana Annasza. Odpowiadał on za nadzór nad kultem świątynnym i tym samym był przełożonym kleryków i niższej rangi kapłanów (np. ustalał dla nich „grafiki” zajęć). Jednocześnie pełnił funkcję dowódcy straży świątynnej mającej za zadanie ochronę i utrzymywanie porządku na terenie Świątyni i Jerozolimy.

Oczywiście w notce tego rodzaju nie ma wystarczającej ilości miejsca, aby całościowo omówić proces ewolucyjny, który doprowadził do ukształtowania się judaizmu i kultu świątynnego w kształcie znanym z tekstów biblijnych, ewangelicznych czy choćb y zachowanej spuścizny literackiej Józefa Flawiusza, niemniej wypada wskazać niektóre kluczowe okoliczności potrzebne dla zrozumienia ówczesnych uwarunkowań społeczno-religijno-politycznych, jakie stanowiły tło dla misji Jezusa Nazarejczyka.

Jahwizm (mozaizm) a judaizm

Materia odnosząca się do zagadnienia ewolucji jahwizmu (mozaizmu) w judaizm jest na tyle skomplikowana i obszerna, że zmuszony jestem postawić cezurę czasową (ogranicznik), od której można w sposób odpowiedzialny mówić o tworzeniu się systemu teokracji judejskiej opartego na rytuałach świątynnych. Cezurę taką stanowi okres tzw. niewoli babilońskiej po zburzeniu Jerozolimy i Świątyni Salomona oraz czasy po powrocie części wygnańców (a głównie ich potomstwa) na powrót do Judei i Jerozolimy, rachując od 538 roku starej ery. Czas ten to okres liczący powyżej pięciu wieków. Niemniej, aby zachować przewodni motyw, czyli ukazać sens misji Jezusa Nazarejczyka, muszę wspomnieć o najważniejszych uwarunkowaniach ww. okresu w historii Izraelitów. Rzecz jasna, uczynić tak mogę jedynie w wielkim skrócie.

Wywiezienie w latach 597 i 586 roku starej ery elity społeczeństwa judejskiego (jerozolimskiego) do Babilonii (Babilon i okolice) stanowiło wstrząs, który określił kierunek ewolucji jahwizmu w judaizm. Zburzenie Świątyni Salomona oraz Jerozolimy oznaczało zburzenie domu dla boga, który był opiekunem społeczności zamieszkującej to miasto i ten region. Wydarzenie takie stanowiło utratę nie tylko własnego miejsca na ziemi w sensie geograficznym, ale oznaczało zerwanie więzi z bóstwem, porzucenie przez niego swego ludu i brak opieki z jego strony. Żadna społeczność ówczesna nie mogła funkcjonować bez wiary w istnienie tej więzi. Wyjściem było albo porzucenie boga dotychczasowego, który nie okazał się wystarczająco silny i wybranie na jego miejsce, jako nowego opiekuna innego, albo też reinterpretacja poniesionej klęski w sposób ułatwiający jej zracjonalizowanie i wyjaśnienie.

I takie własnie wyjaśnienie zostało znalezione. Mówiło o tym, iż klęska była wynikiem tego, że Jahwe ukarał Jerozolimę i lud judejski za popełniane grzechy oraz nieprzestrzeganie i lekceważenie jego przykazań. Potęga Jahwe była tak wielka, że dla ukarania Izraelitów za wiarołomstwo mógł posłużyć się największymi ówczesnymi ziemskimi potęgami, czyli Asyrią i Babilonią. I podobnie mógł uczynić dla ich wynagradzenia. Czyli według tejże racjonalizacji wszystkie nieszczęścia, jakie spadały na Izraelitów, były w pełni zasłużone. A im były straszniejsze, tym bardziej świadczyły o potędze Jahwe. W takich właśnie okolicznościach ukształtowała się koncepcja wybraństwa (narodu wybranego), która z czasem została rozwinięta do postaci spójnej teologii. Zgodnie z tak wykoncypowanym „rdzeniem ideowym” przeredagowano istniejące księgi Tory (Powtórzonego Prawa oraz Liczb) oraz napisano księgi Jozuego, Samuela, Królów i Sędziów, czyli dotyczące dawnej historii Izraela, liczącej wówczas nieomal 7 stuleci. Kolejne księgi z „kanonu” Tory także zredagowano zgodnie z ideą  Wybrania i Przymierza.

Ale póki co, nadal nie był rozwiązany zasadniczy problem, a mianowicie odzyskanie domu dla Jahwe. Świątynia leżała w gruzach, podobnie jak Jerozolima, a miasto w ogóle nie nadawało się do zamieszkania. Jerozolima stanowiła rumowisko i była ponurym, bezludnym pustkowiem (stąd lament Jeremiasza, który jest owym głosem wołającego po pustkowiu (machtesz – pustkowie; tym słowem określano wyburzoną część mieszkalną Jerozolimy). Powiedzenie to zostało również odniesione przez redaktorów tekstów ewangelicznych do postaci Jana Chrzciciela, który na pustkowiach Pustyni Judzkiej nawoływał do nawracania się. I bardziej znane jest w tej ostatniej wersji jako głos wołającego na pustyni.

Dla części wysiedlonych mieszkańców Jerozolimy było czymś całkiem naturalnym porzucenie dotychczasowych wierzeń i przyjęcie kultu innych bóstw, które okazały się silniejsze od Jahwe. A Babilon oferował w tym względzie bogactwo różnorodności. Było tam już wówczas 55 świątyń poświęconych rozmaitym bogom, a i mity w części kultów im poświęconych bardzo przypominały tradycję dotychczas znaną Izraelitom. Ponadto świątynie Babilonu były bez porównania wspanialsze od prymitywnych budowli świątynnych w ziemi Kanaan. Zatem część wysiedlonych porzuciła Jahwe na rzecz babilońskiego panteonu, dołączając do niego ewentualnie swojego starego boga, jako jeszcze jedno z bóstw.

Natomiast ci, który zdecydowali się pozostać wierni Prawu i Przymierzu, które zawarł Mojżesz z Jahwe, postanowili że nie można pozwolić na to, aby zatracić się w tyglu narodowości i kultów rozmaitych bóstw, czyli ulec urokowi krajobrazu typowego dla Babilonu, ale że należy w sposób wyraźny i jednoznaczny zaznaczyć zarówno swoją odrębność i tożsamość, jak też wierność Jahwe. Takimi oznakami stały się obrzezanie męskich potomków, świętowanie szabatu oraz odmienne od pogan zasady żywieniowe. I, co najważniejsze, niespotykany nigdzie poza tą społecznością, monoteizm. Wszystko to razem dawało poczucie odrębności od pogan (goyim), a jednocześnie było charakterystycznym znakiem rozpoznawczym dla „Ludu Przymierza”, tak dalece odrębnego od reszty pogańskiego świata, jak odrębny był ich bóg od obcych bóstw. Zaakcentowaniem tej odrębności było niewybudowanie w Babilonie świątyni dla Jahwe, bowiem „Dom Jahwe” (jego ziemski tron) pozostał w Jerozolimie i jedynie tam mógł zostać odbudowany. Uzasadnieniem dla tej racjonalizacji stały się wizje Ezechiela, jednego z wygnańców, który na podstawie doznanych objawień „chwały Jahwe” ogłosił, iż bóg Izraela powróci na Syjon wraz ze swym ludem. Oznaczało to, że „duch” Jahwe podążył za judejskimi wygnańcami do Babilonu, czyli że wcale ich nie porzucił, tak więć powinni z ufnością patrzeć w przyszłość i oczekiwać odmiany losu. Oczywiście, nie będę tu przytaczał obrazu bajecznego raju na ziemi w wizjach ezechielowych, skoro każdy z łatwością może sam do nich sięgnąć (Księga Ezechiela. Stary Testament).

W ten sposób wykreowana została idea „świętej geografii”, która zaczynała się od miejsca dla Jahwe w odbudowanej Świątyni Salomona, czyli miejsca najświętszego (Święte Świętych – Debir), a im dalej od tego centrum świętości, tym poszczególne obszary stawały się „mniej święte”.

Oczywiście, schemat "świętej geografii" nie miał nic wspólnego z geografią fizyczną tych obszarów. Niemniej, takie właśnie znaczenie zostało im przypisane w teologii judaizmu (właściwość imaginacyjna), i taka właśnie mapa wyobrażeniowa przywracała wygnańcom własne miejsce na ziemi. Co więcej, miejsce to było niejako opieczętowane obecnością „Chwały Jahwe”, czyli miało bez porównania większą wartość od miejsc zajmowanych przez ich pogańskich sąsiadów. Posiadała owa wizja jeszcze ten skutek, iż idea boga stawała się znacznie bardziej abstrakcyjna, a coraz mniej antropomorficzna, zaś samo poczucie kontaktu z bogiem nie sprowadzało się jedynie do doraźnych rytuałów w określonych porach roku. Relacja boga do swego ludu zamieniła się w bożą obecność trwającą przez cały czas. Wysiedleńcy zaczęli uważać siebie samych za "Dom Boga", bo przecież fizycznego domu dla boga nie było. Ich społeczność, niejako w całości, została włączona w krąg świętości, gdyż „Chwała Jahwe” uświęcała każde z miejsc, w których ta chwała zechciała się objawić. A świadectwo dane przez Ezechiela „dowodziło”, że objawiła się właśnie pośród tych wysiedlonych, którzy postanowili pozostać wierni Jahwe.

Gdy w 550 r. starej ery młody władca Persji, Cyrus II podbił Medię, pod jego władzę zaczęły poddawać się kolejne prowincje, będące dotychczas lennikami Babilonu. W ten sposób Cyrus II, praktycznie nie prowadząc działań wojennych zbudował olbrzymie imperium i w efekcie w 541 r. otoczył szczelnie swoimi domenami Babilon. Już dwa lata później jego armia, forsując rzekę Tygrys, zwyciężyła wojska króla Babilonu Nabonidusa (następcy Nabuchodonozora) w bitwie pod miastem Opis (okolice dzisiejszego Bagdadu). Parę tygodni później Cyrus II zasiadł na tronie w babilońskiej świątyni Esagila poświęconej bożkowi Mardukowi, głównemu bóstwu Babilonu.

Cyrus II dotrzymał składanych wcześniej obietnic, iż przywróci do pierwotnego stanu wszystkie świątynie na terenie nowego imperium. Obietnice odnosiły się także do odbudowania świątyni w Jerozolimie, co skłoniło judejskiego proroka, Deutero-Izajasza (Drugiego Izajasza) do ogłoszenia króla Persów Mesjaszem, który pojawił się z misją aby zwyciężyć wrogów Izraela oraz odbudować Jerozolimę, Świątynię oraz dawne królestwo Salomona i Dawida. Zaledwie w kilka miesięcy po koronacji w Babilonie Cyrus II wręczył złote i srebrne naczynia liturgiczne, zrabowane przez Babilończyków ze Świątyni w Jerozolimie, przywódcy społeczności tych Izraelitów, którzy postanowili powrócić do Judei. Ponad czterdzieści dwa tysiące wygnańców (społeczność Golah) zdecydowało się na powrót z zamiarem odbudowania miasta i świątyni. Ich marzenia i nadzieje zderzyły się na miejscu z brutalną rzeczywistością. Judea była wyludniona i zniszczona, podobnie jak Jerozolima. Społeczność Golah była nieliczna i uboga, sił i środków nie starczało na szczytne zamiary. Odbudowa Świątyni ze względu na trudy walki o przetrwanie, marne plony i stały brak niezbędnych nadwyżek towarowych, nie była możliwa, a zatem ciągle ją odkładano. Zatrzymała się na wiele lat na etapie postawienia nowego ołtarza do składania ofiar i odprawiania przy nim obrzędów.

W 520 r. prorok Aggeusz zarzucił Judejczykom, że przyjęli niewłaściwą hierarchię potrzeb  stawiając najpierw domy dla siebie, a nie wznosząc świątyni dla Jahwe. I to skutkuje tym, iż zbierają marne plony oraz źle im się powodzi. Jeśli nie zbudują domu dla chwały bożej to nigdy nie zaznają poprawy swego bytu. W rezultacie rozpoczęto natychmiast budowę Świątyni i ukończono ją pięć lat później w marcu (adar) 515 r. Społeczność Golah nie chciała z nikim dzielić się monopolem na wybraństwo i przymierze. Odrzuciła pomoc mieszkańców Samarii oraz wszystkich tych Izraelitów, którzy nie zostali wcześniej wygnańcami. Golah uważali bowiem, że tylko oni stanowią prawdziwy Izrael, tylko im objawiła się chwała Jahwe i tylko oni są godni tego, by dokonać odbudowy Świątyni. Wszyscy pozostali byli niegodni pracy na rzecz chwały Jahwe. Zanieczyścili się przez małżeństwa z nieżydowskimi mieszkańcami Palestyny, przez nieprzestrzeganie szabatu i nakazanych w Prawie norm żywieniowych, przez wykonywanie nieczystych prac, oraz przez to, że wiedli życie z daleka od Jerozolimy. Zostali określeni jako „lud ziemi” (am ha-arec), co należałoby rozumieć, że byli to ludzie o „nieczystych rękach”, żeby nie użyć określenia "o nieczystych duszach”.

Takie separowanie się Golah od reszty Izraelitów pogarszało możliwości rozwoju gospodarczego jak i przyrostu ludności. Ludzie z zewnątrz, jako źle widziani i traktowani jako element gorszej kategorii, nie chcieli osiedlać się w Jerozolimie. Judea i Jerozolima nadal klepały biedę, zaś odbudowana nędzna Świątynia była tylko bladym cieniem obiektu z czasów Salomona zburzonego przez Babilończyków. Wyznawcy religii mojżeszowej, rozproszeni poza Judeą, przyjeżdżali zobaczyć odbudowaną Świątynię i na jej widok płakali i wpadali w rozpacz.

Ani wizja Ezechiela, ani wizja Drugiego Izajasza nie spełniły się, gdyż poganie wcale nie szli skuci łańcuchami do Jerozolimy w charakterze niewolników, zaś Świątynia swoim wyglądem wzbudzała jedynie żałość. Naród Izraela nie zdobył panowania nad narodami wyznania niemojżeszowego, a Judea wciąż była tylko maleńką, mało znaczącą podprowincją w rozległym imperium perskim.

Wieści o smutnym losie Jerozolimy dotarły wreszcie do na dwór perski w Suzie, gdzie niektórzy notable pochodzenia judejskiego pełnili ważne funkcje. Jednym z nich był nadworny podczaszy (kwatermistrz) o imieniu Nehemiasz, który tak przejął się losem rodaków w Judei, że wybłagał u króla Persów, aby ten wysłał go do Jerozolimy, by pomóc ją odbudować. Król Artakserkses mianował w 445 r.Nehemiasza na funkcję namiestnika (peha), czyli zarządcy-gubernatora w Judei. W ciągu dwunastoletniego pobytu Nehemiasz doprowadził do wybudowania murów miejskich, zwiększył osadnictwo, wskutek czego Jerozolima stała się miastem o 10 tysiącach mieszkańców, wybudował również pałac dla namiestnika, czym przywrócił  Jerozolimie status stolicy Judei, gdyż po zburzeniu miasta w 586 r. stolica została ulokowana w miejscowości Micpa.

Najważniejszą reformą autorstwa Nehemiasza było ścisłe odseparowanie Golah od reszty niejudejskich mieszkańców Kanaanu przez zakaz mieszanych małżeństw i rozwiązanie dotychczasowych (oddalenie lub wygnanie) w takich przypadkach, kiedy ich członkowie nie wywodzili się z Golah. W ten sposób pojęcia religii i narodu zaczęły się utożsamiać, zaś jahwizm stawał się w konsekwencji religią jednego szczególnego plemienia, zmieniając się w judaizm.

Aby uchronić „czystość” własnej religii i wykluczyć możliwość mieszania jej z innymi kultami, od których aż roiło się w otoczeniu Judei, reformatorzy postanowili wymusić na Golah przestrzeganie tych praw, które dotychczas odnosiły się tylko do kapłanów. Regulacje te zawarte były dotychczas w kodeksie dotyczącym zasad Przymierza (Ks. Wyjścia), następnie zasad kodeksu deuteronomicz- nego (Ks. Powtórzonego Prawa) oraz w kodeksie świętości (Ks. Kapłańska). W rezultacie liczba nakazów i zakazów (micwot), których powinien przestrzegać wyznawca judaizmu osiągnęła docelowo liczbę 613. Zbiór micwot stanowił właśnie ów „mur wzniesiony wokół Tory”  przez kolejnego reformatora o imieniu Ezdrasz, a przydomku „skryba”, który był wysokiej rangi urzędnikiem na dworze króla perskiego Artakserksesa II. król ten wysłał go do Judei w 398 r. wraz z grupą Izraelitów pragnących się tam osiedlić oraz z zadaniem, aby nauczył ludność jednolitych zasad Prawa. I właśnie zbiór tych reguł w formie spisanej znany jest jako „Prawo Ezdrasza”. Mieszkańcy Judei stali się narodem, który mógł żyć według swoich własnych praw. Nie miał on swojego państwa, ale miał swojego boga i swoje Prawo, wedle którego regulował wszystkie sprawy wewnętrzne. Reformy Ezdrasza stanowiły nie tylko wzmocnienie procesu zapoczątkowanego przez Nehemiasza, który nie był dotychczas konsekwentnie realizowany, ale także ich finalizację. Tora stała się oficjalnym kodeksem prawnym Jerozolimy, a ci, którzy nie chcieli mu się podporządkować, zostali zmuszeni do opuszczenia miasta. Kobiety i dzieci z obcych etnosów odesłano poza Judeę
(czyli do „Am ha-Arec” ). Ludem Przymierza mogli pozostać tylko potomkowie wygnańców, którzy powrócili z Babilonu oraz osoby, które zdecydowały się bezwzględnie poddać prawu Tory (Zakon). W ten sposób ludność Judei uzyskała drugi, obok Świątyni, namacalny filar tożsamości, tj. Prawo.

W latach 30-tych nowej ery urząd arcykapłana Świątyni Jerozolimskiej, jak i sama Świątynia, były już rozwiniętymi instytucjami funkcjonującymi w oparciu o ściśle ustalone reguły. Można nawet stwierdzić, że znajdowały się one wówczas w apogeum swojego rozwoju. Z tego względu jeden z kolejnych tekstów cyklu będzie traktował o wyjatkowej w świecie starożytnym ekonomiczno-finansowej instytucji religijnej, jaką była Świątynia Jerozolimska (Druga), jej kapłani oraz mieszkańcy Jerozolimy, a w praktyce mieszkańcy całej Judei, których wysiłek zogniskowany był wokół funkcjonowania tej najpotężniejszej w dziejach korporacji świątynnej.

 

A oto komplet tekstów w „Cyklu Jezusowym” :

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/medrcy-swiata-monarchowie

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/piat-i-jezus

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/kajfasz-i-jezus

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/herod-i-jezus-cz1

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/herod-antypas-i-jezus-kontynuacja-albo-cz-2

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/jezus-i-herod-antypas-dokonczenie

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/jezus-i-lud-swiatyniIIII

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/essenczycy

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/jezus-mesjasz-i-sanhedryn

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/vera-cruz

******

Wykaz moich notek na portalu "Szkoła Nawigatorów" pod linkiem:

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/troche-prywaty

 

 

 

 

 

 

 

 

---

tagi: kajfasz  świat ewangelii 

	stanislaw-orda
	24 sierpnia 2017 21:41

13     3285    11 zaloguj sie by polubić