-                
Oto jedno ze wspomnień  emigracyjnych Siergieja Dowłatowa ze zbiorku „Krótkie życie”.  Miejsce akcji: Nowy Jork, przełom lat 70-tych  i 80-tych. Osiedle, na którym mieszka trochę  emigrantów rosyjskich.
Tekst przełożyłem  z rosyjskiego, chociaż ww. zbiorek został wydany w wersji polskiej.
Nie ma istotnych różnic w tych przekładach, ale oczywiście własna wersja  bardziej mi się podoba. Niewątpliwie jest to rzecz gustu, gdyż ja preferuję przekłady mniej „akademickie”. 
Z tekstu oryginalnego wyciąłem kilkuzdaniowy fragment (…), a dodałem kilka przypisów.

******

Żona powiedziała: — Dzwonił Gabowicz. Ma do ciebie sprawę, obiecał że wpadnie.

— Wiem, pewnie chce pożyczyć wiertarkę. Mówił mi, że kupił stelaż.

Gabowicz był moim sąsiadem i kolegą. Po prawdzie nie do końca kolegą  -  on był filologiem. Pracował nad sensacyjną książką, która nosiła tytuł:  „Moje spotkania z Achmatową”, zaś podtytuł: „Dlaczego one się nie ziściły”.  Lub coś w tym rodzaju…

Zacząłem sznurować buty.

— A ty dokąd?

— Przespaceruję się. Kupię papierosy.

— A gdy przyjdzie Gabowicz?

— Jeśli mnie zastanie, to będzie siedział i gadał bez końca. A na mnie czeka jeszcze sporo roboty.

— Kiedy wrócisz?

— Jak tylko on wyjdzie. Daj mi znak.

— Jaki?

— Zapal, na przykład, światło w ubikacji.

— Światło w ubikacji świeci się przez cały czas.

— To zgasisz.

— Lepiej będzie, gdy zawieszę w oknie białą ścierkę.

     --- Dobrze…

Przemknąłem ukradkiem obok szybu windy i przez holl wyszedłem na ulicę. Zaczynało się zmierzchać. Na wszelki wypadek przeszedłem na drugą stronę ulicy, tak żeby Gabowicz nie zdołał mnie zauważyć. Kupiłem paczkę „Marlboro”. Podreptałem do rosyjskiego sklepu. Kupiłem gazetę dla mamy. Obok kasy wypiłem butelkę wody „Perrier”.  Potem spotkał mnie Dawydow  chałturzący w  gazecie „Rosyjskie słowo”. Zapytał, jak leci.
W odpowiedzi  zagadnąłem:

— Jak się miewa Epsztajn?

— Właśnie — odrzekł — mam zadzwonić do szpitala, żeby z nim pomówić. Zawał —  jak sam wiesz, to nie żarty.

— Pozdrów go — mówię…

Zawróciłem do domu. Nie było widać białej ścierki. Tymczasem robiło się coraz chłodniej.

Wtedy wdepnąłem do „Podmoskiewskiej” i poprosiłem o filiżankę kawy. Pomyślałem, że może coś zjem.

— Poproszę menu.

— Nie ma menu.

— Dlaczego nie ma?

— Powiem wam co jest w menu.

— Nie zapamiętam.

— Zapamiętacie, bo mamy tylko szaszłyk.

— Wspaniale! — mówię  — bo właśnie chciałem zamówić szaszłyk…

Zjadłem. Wypiłem kawę. W międzyczasie przybyło gości, zabrzmiała muzyka. Pamiętam, że kierownik zespołu obwieścił:

— Wnuczek Iraklij pozdrawia babcię Natalię z okazji urodzin. Z tej okazji wykonamy pieśń liryczną… Odczekał chwilę i  triumfalnie dokończył:

— Pieśń liryczna: „Ty wciąż jeszcze żyjesz moja staruszko!”

Zapłaciłem i wyszedłem na ulicę. Zrobiło się już ciemno. Bryła naszego pięciopiętrowego bloku majestatycznie wyłaniała się z mroku.

Ścierki w oknie wciąż nie było.

Zacząłem ziębnąć, więc wszedłem do sportowego sklepu i kupiłem za trzydzieści dolarów kurtkę, którą natychmiast założyłem. Po wyjściu ze sklepu zauważyłem na przedniej stronie kurtki nadruk przedstawiający  czaszkę i dwa skrzyżowane piszczele, a pod nimi jeszcze schizofreniczny tekst: „Przeczytałeś?  To znaczy, że podszedłeś za blisko!”

Łażę po ulicy w tej psychodelicznej  kurtce. Dotarłem w pobliże swojego domu. Światło w oknie się świeci, ale szmaty jak nie było tak nie ma.

Zatelefonowałem z ulicznego telefonu. Odebrała żona. Mówię do niej:

— Odpowiadaj tylko „tak” albo „nie”.

— Nie — powiedziała żona.

— Co — nie?

Milczenie.

— Jest Gabowicz?

— Tak

— Nie zbiera się do wyjścia?

— Tak.

— Co — tak? Tak — zbiera się ? Czy tak — nie zbiera?

— Myślę że — nie.

— To znaczy, nie zbiera się ?

— Nie.

— Uważaj, nie poczęstuj go czymś.

— W żadnym wypadku.

— O ścierce nie zapomniałaś?

— Nie …

Wróciłem do rosyjskiego sklepu. Spotkałem znów Dawydowa.  Powiedział: — Pewnie jeszcze  nie słyszałeś — Epsztajn zmarł. Nie zdążyłem z nim porozmawiać.  Chciałem przyjechać, odwiedzić, a tu masz…

— Straszne — dodałem …

Postanowiłem zadzwonić do takiej jednej. Nic nadzwyczajnego. Zwykła znajoma sąsiadka. Niezamężna, trzydziestoletnia.

Pogrzebałem w notesie szukając numeru. Dzwonię. Nelly mnie rozpoznała:

— Ach to ty?! Myślałam, że zupełnie o mnie zapomniałeś.…

Zapytałem, czy mogę wpaść.

Zapadła  krótka przerwa, a po niej:

— Przepraszam, nie jestem sama.

— Dobra – mówię – następnym razem.

W odpowiedzi krzyknęła:

— Nie będzie żadnego następnego razu. Między nami wszystko skończone. Ty masz żonę i córkę, więc ja również powinnam chyba wreszcie pomyśleć o sobie. I odłożyła słuchawkę.

(…)

Spojrzałem na zegarek — była dwudziesta druga trzydzieści. Kina i teatry już zamknięte. Pieniędzy w kieszeni ani centa, a noc już zapadła na dobre.

Okna w moim mieszkaniu świeciły się zachęcająco, ale tym bardziej kłuła w oczy nieobecność białej szmatki. Przynajmniej ściemniło się na tyle, by czaszka i piszczele na kurtce nie raziły już oczu, a i napis przestał być czytelny.

Ponownie zatelefonowałem do domu. Jeszcze sygnał nie ucichł, gdy żona zdecydowanym głosem powiedziała:

— Nie.

— Nie w znaczeniu — tak? Gabowicz nadal u nas?

— Tak — usłyszałem.

Myślę sobie — co tam się wyprawia? Może jakaś poważna rozmowa?  A może  coś bardziej poważnego? Zakiełkowało we mnie niejasne poczucie zazdrości. Odłożyłem słuchawkę. Zadzwoniłem do Rafaela, który handluje nieruchomościami. Na moje szczęście Rafael mieszkał tuż za rogiem.
— Masz gotówkę?

— Przypuśćmy, że nie. Ale mam kilka kart kredytowych… A co?

— Wyskoczmy  gdzieś.

—To znaczy?

— Nie wiem. Do Kanady albo do Brazylii.…

— Z chęcią  — odpowiada — ale moja Rita jest chora. Może być za tydzień?

— Za tydzień, — mówię — wybacz, ale pewnie już będę w domu.

— А  teraz gdzie jesteś?

— Szwendam się po mieście.

— Piłeś?

— Dobry pomysł. Rzuć mi przez okno piętnaście dolarów.

— Już mówiłem — gotówki nie mam, jutro będę miał.

— To do rana mam pod oknami spacerować?

— Wpadnij do mnie, jeśli chcesz.

— Lepiej zrób mi przysługę.  Zadzwoń do „Forest diner” (tani sieciowy bar -  przypis mój; SO).  Podaj dane swojej karty i powiedz żeby na twoje konto dali mi drinka. A najlepiej dwa. Kasę zwrócę przy okazji. Zaszedłem do „Forest diner”. Wytrąbiłem dwie szklanki rumu z pepsi-colą.  Wypaliłem papierosa i desperacko ruszyłem w kierunku domu.

Wybiła pierwsza w nocy. Okno od pokoju było rozświetlone jasno i gościnnie. Ktoś natomiast zgasił światło w ubikacji. Może Gabowicz?  Wjechałem windą na piąte piętro i sięgnąłem po klucz. W tym momencie drzwi się otworzyły i Gabowicz stanął w ich progu. Miał już na sobie palto. Mówiąc coś  intensywnie  gestykulował, strącając w ten sposób popiół z papierosa. Gdy mnie ujrzał, uśmiech rozjaśnił  mu twarz.

Żona powiedziała:

— Tysiąc razy mu mówiłam — zdejmij palto. A on, że w żadnym razie.

— Ja tylko na minutkę — powiedział Gabowicz — bo muszę raz-dwa wracać.  Chociaż teraz, skoro Siergiej  się pojawił, można by pogadać.

Gabowicz zdjął palto, przysiadł się do stołu i zaczął:

— Czy wiecie, że mam bardzo rzadkie fotografie Achmatowej?
(Anna Achmatowa, wybitna poetka rosyjska doby sowieckiej, prześladowana i cenzurowana – przypis mój; SO)       https://pl.wikipedia.org/wiki/Anna_Achmatowa

— Jakie fotografie? — zapytałem

— Przecież mówię — Achmatowej.

— Z którego roku?

— Co z którego roku?

— W którym roku je wykonano?

— Nie pamiętam, chyba w 1974, a może w 1975.

— Przecież ona zmarła dużo wcześniej.
(Anna Achmatowa zmarła w 1966 r. – przypis mój; SO)

— No i co? —spytał Gabowicz.

— Jak to co? To kto jest na tych fotografiach?

— Co za różnica ? —polubownie wtrąciła żona.

Gabowicz wyjaśnił, że na fotografiach jest on przy grobie Achmatowej.

Kiedy wyszedł do ubikacji, żona  zwróciła się do mnie:

  — Błagam cię, zachowuj się przyzwoicie.  I tak już wszyscy dokoła mówią, że  masz charakter  zupełnie  nie do zniesienia.

******

Próbkę pisarstwa Siergieja Dowłatowa prezentowałem już wcześniej  na tym  blogu:

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/penowartosciowy-jubilat
http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/boki-mozna-zrywac
http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/cos-smiesznegoI

******

Wykaz wszystkich moich notek na portalu "Szkoła Nawigatorów" pod linkiem:

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/troche-prywaty

 

 

 

 

---

tagi:

	stanislaw-orda
	24 listopada 2020 13:04

10     1555    5 zaloguj sie by polubić