W cyklu notek przedstawiam dwie postaci z długiego szpaleru tych, które zostały pominięte w ramach oferty edukacyjno-kulturalnej, mającej za zadanie przerobić możliwości percepcyjne ofiar kolejnych reform edukacji do formatu wystarczającego jedynie do odbioru propagandowej papki medialnej. Czyli do poziomu oferty, w której wyznacza się, co jest obowiązujące i ważne od dzisiaj, a co właśnie zostało zdyskwalifikowane jako passé, a także jakim pojęciom, zgodnie z aktualnymi wymogami IDEOLO, zmienia się znak plus na minus lub odwrotnie. Zanim jednak wyjawię, czyje postaci zostaną opisane w cyklu rozpoczętym niniejszą notką, kilka zdań wyjaśnienia w kwestii, któż to taki owi despotowie.

Jestem zdania, iż postaci te nie powinny pozostawać tak kompletnie nieznanymi, bowiem ich życiorysy stanowią „gotowiec” dla produkcji medialnych czy filmowych. Jednak w czasach rozchwianych koniunktur politycznych, które aktualnie skazują na zapomnienie inne niż martyrologiczno-gułagowe ślady polskości na Wschodzie, nigdy się na takowe nie doczekamy. W moim przekonaniu stanowi to wystarczająco dobry powód do zamieszczania podobnego rodzaju tekstów.

Na wstępie podam wyjaśnienie co  takiego oznacza  termin „despota”. Zastrzegam, że nie odnoszę się do potocznych skojarzeń wiążących się ze współczesnym sensem tego określenia, jak np. bezwzględny tyran z narzucającymi się natychmiast obrazami Stalina, Hitlera, Mao Zedonga, Pol Pota czy obydwu Kimów, albo też licznych kacyków afrykańskich, latynoamerykańskich czy azjatyckich. A bodaj choćby nawet i tyran domowy.

Z tego względu tytuł notki sformułowałem jako coś w rodzaju wabika, gdyż umieszczenie w nim nazwiska głównych bohaterów (przy okazji: rodzonych braci) nikomu z niczym by się nie skojarzyło.

A zatem ad rem

Despotowie to tytuł przynależny dla książąt krwi w Cesarstwie Bizantyjskim, czyli dla synów władcy z dynastii panującej. Był to tytuł dworski nadawany autonomicznym władcom (władykom), czyli niezależnym administratorom wydzielonych regionów tegoż Cesarstwa (określanym jako despotat). Na terenach wchodzących w skład Cesarstwa, jak również na jego ziemiach wasalnych, tytuł ten miał zastosowanie wobec członków rodziny panującej w danym regionie (królestwie, itp.). W kontekście głównego wątku interesuje nas Serbia, o której urozmaiconych dziejach powstało wiele publikacji, a której ziemie znajdowały się przez spory szmat czasu w rozmaitych relacjach z Cesarstwem Bizantyjskim. Nie miejsce tu na ich szczegóły.  Dla potrzeb niniejszej notki wystarczy informacja, iż po bitwie stoczonej w lipcu 1389 r. na Kosowym Polu, w której zginęli dowódcy antagonistycznych armii, tj. tureckiej – sułtan Murat I oraz serbskiej - król Lazar Hrebeljanowicz, znaczna część Królestwa Serbii została włączona w skład Imperium Osmańskiego. Królestwo Serbskie, zbudowane przez króla Stefana Silnego (Stefan Urosz IV Duszan) upadło w swoim dotychczasowym kształcie terytorialnym wskutek ekspansji Turków na tereny Bałkanów. Syn króla Lazara, Stefan Lazarewicz, w wyniku wspomnianych perturbacji został władcą pozostałych ziem serbskich z narzuconym mu statusem wasala Turków. Dla podkreślenia rangi tego statusu córka księcia Lazarewicza o imieniu Oliwiera (tur. Despina hatun) została zaślubiona z Bajazydem, synem sułtana Murata, czyli jego następcą na tronie osmańskim. Gdy w 1402 r., podczas  jednego z kolejnych najazdów Mongołów dowodzonych przez Tamerlana, armia osmańska została rozgromiona w bitwie pod Ankarą oraz w której poległ sułtan Bajazyd, wówczas Stefan Lazarewicz (wasal walczący po stronie tureckiej na czele 5-cio tysięcznego korpusu serbskiego) zwrócił się do cesarza bizantyjskiego Manuela II Paleologa z prośbą o protekcję, gdyż wolał być wasalem Bizancjum. I choć cesarz nadał mu tytuł despoty, to  Bizancjum nie dysponowało już wówczas możliwościami dla udzielenia wsparcia militarnego. Tym samym Stefan Lazarewicz został pierwszym władcą Królestwa Serbii posługującym się bizantyjskim tytułem despota.

Na resztówce królestwa serbskiego przez jeszcze nieomal 70 lat funkcjonował w formie na wpół- niezależnego bytu państwowego serbski despotat. W sytuacji niemożności otrzymania wsparcia ze strony Bizancjum, Lazarewicz zwrócił się z taką prośbą do króla Węgier, Zygmunta Luksembur-skiego, który ochoczo wyraził zgodę, oddając temu despocie w 1404 r. miasto Belgrad jako dożywotnie nadanie osobiste. Od tamtego czasu Belgrad pozostaje stolicą Serbii bez względu na jej zmienne losy polityczne, podporządkowanie polityczne czy też obszar i kształt terytorium.

Gdy w 1459 r. również i ten twór serbskiej państwowości został ostatecznie podbity przez Turków, pozostałości serbskich domen przetrwały jeszcze przez około 80 lat na południowych terenach królestwa Węgier w kilku resztkowych despotatach, które funkcjonowały jako wasalni poddani króla węgierskiego. Królestwo Węgier zajmowało wówczas rozległe ziemie, wśród których, oprócz terenu współczesnej Republiki Węgierskiej, były Siedmiogród, Mołdawia czy Wołosza (Multany).
Ta ostatnia kraina najczęściej określana bywa  błędnie  ale konsekwentnie  jako „Wołoszczyzna”, a który to termin w dzisiejszych czasach wywoływać może głównie kulinarne skojarzenia.

Wypada jeszcze wspomnieć, iż na historycznych terenach serbskich (tj. Belgrad i Smederevo), ostatnimi z serbskich despotów byli w latach 1456-59 kolejno Lazar Branković, Stefan Branković oraz Stepan II Tomaszević. Wojska tureckie, po ostatecznym zajęciu ziem serbskich 20 lipca 1459 r., znalazły się na granicy królestwa Węgier, co wzbudziło uzasadnione obawy ówczesnego władcy węgierskiego Macieja I Korwina (z rodu Hunyadych). Wówczas postanowił on zbudować w południowych regionach swojego królestwa (głównie w rejonie zwanym Srem, (Szerémség; Szrem), coś rodzaju bufora antytureckiego, w którym mieli rezydować serbscy wasale. Wspomniany bufor w Sremie zakończył się w 1540 r. wraz z podziałem królestwa Węgier pomiędzy Imperium Osmańskim (Turcja), a imperium Habsburgów (Austria), jako jednym ze skutków bitwy pod Mohaczem stoczonej w końcu sierpnia 1526 r. Rzecz jasna, owi buforowi despotowie posiadali status zbliżony do pozycji wójtów, kasztelanów lub starostów grodzkich w swoich miejscowościach, czyli status ich był zdecydowanie niższej rangi niż wspomnianego wcześniej Stefana Lazarewicza. Ostatnim serbskim despotą na sremskim buforze był Stepan Štiljanović z klanu Pasztrowiczów.

Tyle odnośnie wyjaśnienia genezy określeń despota, despotowie oraz despotat.

We wstępie do niniejszego opowiadania znalazł się wyraźnie zasugerowany związek bohaterów notki z serbskimi despotami. Ich nazwisko, znane i cenione w Wielkim Księstwie Litewskim, prowokowało do odszukania początków ich drzewa genealogicznego. A oto co w tej kwestii udało się ustalić historykom w osobach: Maurycy Krupowicz, Maciej Stryjkowski, Józef Łukaszewicz, Siergiej Michajłowicz Sołowjow oraz, analogicznie, heraldykom takim jak  Bartłomiej/Bartosz Paprocki, Kasper Niesiecki, Adam Boniecki.

Zenowicze
W końcu XIV i w pierwszej połowie XV stulecia hospodarowie mołdawscy oraz wołoscy byli na ogół lennikami władców polskich. Część członków serbskich rodów z południowych regionów królestwa serbskiego (despotaty) szukała schronienia przed ekspansją turecką, między innymi, na terenach Wołoszy, Besarabii i Mołdawii.

Mapa Mołdawii (2 poł. XV wieku)

https://en.wikipedia.org/wiki/Moldavia

Wołosza – Wallachia (mapa - XVI wiek)

https://en.wikipedia.org/wiki/Wallachia

Jednym z nich był Bratosza, albo Bratosz (w polskich edycjach zmieniany niekiedy w Bartosza), który osiedlił się na ziemi, wówczas znajdującej się pod panowaniem króla Węgier i jednocześnie króla Polski (Ludwik Węgierski/Ludwik I Wielki). Na tych terenach erygowane zostało katolickie biskupstwo w Serecie (obecnie miejscowość w Rumunii), którego pierwszym ordynariuszem od 1370 r. był Jędrzej, herbu Jastrzębiec, polski franciszkanin z Krakowa, spowiednik królowej Węgier Elżbiety i króla Polski - Jadwigi z Andegawenów. A od 1387 r. został pierwszym biskupem wileńskim (zm. w 1398 r.). Określany bywa jako Andrzej Polak albo Andrzej Wasiło, w zależności od terenów na jakich pełnił posługę kapłańską, .
https://pl.wikisource.org/wiki/Encyklopedja_Ko%C5%9Bcielna/Bako%C5%84skie_biskupstwo

Tym samym serbscy osiedleńcy na terenach Wołoszy i Mołdawii byli niejako z automatu (tj. z tytułu stosunku wasalnego) stronnikami króla Węgier i Polski, a następnie królów Polski i Litwy.

W północnej Mołdawii w rejonie Edinet (powiat Jedyńce) znajduje się miejscowość (obecnie wieś) Brâtuşeni (Bratoszyn). Najprawdopodobniej ów Bratosza/Bratosz (ponoć z rodu Korsak) był jej namiestnikiem (despotą). W efekcie najazdu tatarskiego wojsk Timura (Tamerlana) na Bałkany w 1395 r., w tym na ziemie Besarabii, i zapewne zniszczeniu i ograbieniu ich rodowej miejscowości, on sam i jego syn Zenon (Zenobiusz - Zenowij), wraz z towarzyszącym im sześciuset osobowym oddziałem wyruszyli na Litwę, oferując swoje usługi wielkiemu księciu Witoldowi. W pakiecie tych usług znalazł się udział komponentu serbskiego w składzie wojsk litewskich podczas bitwy grunwaldzkiej.

Wg A. Bonieckiego ów Bratosza zmarł w 1401 r., a jego syn Zenon/Zenowij w 1432 r. Książę Witold (Witowt (Vytautas) nadał Zenonowi rozległe włości ziemskie „rozciągające się na przestrzeni 50 mil” na terenach położonych pomiędzy rzekami: górną Prypecią na południu, a Dzisną i Muszą na północy (B. Paprocki). Oryginalny dokument o ich nadaniu nie zachował się, zaś najstarszy znany zapis, odnaleziony w aktach ziemskich powiatu oszmiańskiego, stwierdzał, iż oryginał ten był przedstawiony w 1611 r. przez spadkobierców Zenona. Wojewoda brzeski Krzysztof Zenowicz również wykazuje ten oryginał, jako napisany na pergaminie oraz opieczętowany przez Witolda, zarówno pieczęcią książęcą jak też prywatną, w spisie dokumentów dołączonych do swojego testamentu z 1611 r.

Ród Zenowiczów szybko nabierał znaczenia, jego członkowie jako dziedzice wielkiej własności, łatwo wchodzili w koligacje i mariaże z najznaczniejszymi rodami z Litwy właściwej, z księstw ruskich, czy z Wielkiego Księstwa Moskiewskiego. Wraz z rozwojem liczebnym rodu i jego „ekspansją terytorialną” ulegało modyfikacji nazwisko rodowe, które zaczęło przyjmować różne formy pochodne od rdzenia Zenon (Zenowij). I tak wojewodowie i bojarowie na ziemiach litewskich i ruskich używali odmiany Zenowiewicz, natomiast ci którzy znaleźli się w Wielkim Księstwie Moskiewskim zmienili nazwisko na Zinowjew.

Oto link do herbu szlacheckiego, którego zawołanie stało się częścią nazwiska Zenowicz (Zienowicz), gdy w końcu XVII stulecia ród stał się tak liczny, iż stało się konieczne rozróżnienie jego rozmaitych odgałęzień.

https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%82_(%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B1)

Opis do herbu: 
http://wielcy.pl/niesiecki/herb/zienowicz/7269.php

Poczynając od roku 1401, gdy Zenowicze, wraz z innymi wielmożami litewskimi złożyli przysięgę na wierność królowi Władysławowi Jagielle, ich główna linia w wiekach XV i XVI stała się typowym dla Wielkiego Księstwa Litewskiego rodem prawosławnych ruskich bojarów (ziemian), którzy w XVI w. zaczęli sięgać po wysokie godności państwowe. Podstawą ich znaczenia były nadane im włości pomiędzy rzekami Dzisną i Myszą (m.in. Zamosze i Porpliszcze), dziedziczne Smorgonie, które stały się główną rezydencją rodu w XVI wieku, miejscowość Głębokie na granicy z Inflantami oraz czasowa dzierżawa miasta Orsza. W XVI i XVII w. spokrewniali się z wieloma rodami magnackimi, m.in. z domem Radziwiłłów na rzecz których przeszły Smorgonie (kasztelanka połocka Anna Zofia Zenowiczówna wychodząc za mąż za Albrechta Władysława Radziwiłła w 1628 r.wniosła je w posagu). Przedstawiciele rodu Zenowiczów pełnili ważne funkcje na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego (np. marszałkowie ziemscy, wojewodowie, starostowie, posłowie na sejm, etc.), a także zaczęli się polonizować i poczynając od XVI w. porzucali w części prawosławie, najpierw na rzecz kalwinizmu, a potem katolicyzmu. Z czasem ród stracił na znaczeniu gospodarczym i politycznym, czyli z kategorii „wielmożów” w wiekach XVI – XVIII, zszedł w XIX w. do poziomu średniej/drobnej szlachty.

Pierwszy

Zaczynam od przedstawienia pierwszego z tytułowych despotów, którym był Aleksander Despota-Bratoszyński-Zenowicz (1829–1897), najstarszy z czwórki synów Jana Zenowicza, urodzony w 1829 r. w Kietowiszkach w powiecie trockim ówczesnej guberni wileńskiej, herbu własnego Despot (Deszpot). Polski polityk w służbie rosyjskiej, który, wg hierarchii administracyjnej obowiązującej w Imperium Rosyjskim, osiągnął rangę rzeczywistego radcy stanu, i który pełnił funkcje państwowe kolejno jako naczelnik Kiachty, gubernator tobolski, doradca ministra spraw wewnętrznych. W dalszej treści notki będę niekiedy używał skróconej formy personaliów, ograniczając je do imienia Aleksander bądź A. Zenowicz, jeśli z kontekstu jednoznacznie wynikało by o kogo chodzi.

Aleksander Despota Bratoszyński-Zenowicz

Decydujące znaczenie dla dalszej drogi życiowej A. Zenowicza miało pokrewieństwo jego matki z cioteczną siostrą, która wyszła za mąż za Pawła Aleksiejewicza Tuczkowa, przyszłego generał-gubernatora Moskwy (Jelizawieta Iwanowna, z domu Werigina, siostra generała kawalerii, późniejszego głównego kwatermistrza rosyjskiego Sztabu Generalnego - Aleksandra Iwanowicza Wierigina).

Jako ciekawostkę podam, iż żona generała Aleksandra Wierigina o imieniu Sofia pochodziła z klanu BVLGARI (znana marka włoskich producentów biżuterii i towarów luksusowych), który to klan wywodzi się z greckiego Epiru (założyciel firmy Sotirios Voulgaris w 2 połowie XIX wieku wyemigrował stamtąd do Neapolu), a była ona córką grafa Jakowa Nikołajewicza Bulgari, imigranta z Wysp Jońskich, bogacza osiadłego najpierw w Charkowie, potem w Odessie (w tych miastach egzystowały najbardziej liczne społeczności greckie).

Ciotka Jelizawieta zajęła się edukacją Aleksandra od momentu, gdy ukończył on gimnazjum, w wyniku czego rozpoczął on w 1845 r. studia prawnicze na Uniwersytecie Moskiewskim, mieszkając u ciotki w obszernym apartamencie męża-generała, jeszcze podówczas dyrektora topografii wojskowej w imperatorskim Sztabie Generalnym. Po uzyskaniu stopnia kandydata nauk prawnych w 1848 r. (kandydat nauk w Rosji to odpowiednik naszego absolutorium), Aleksander zaczął przygotowania do egzaminu magisterskiego, które z udziałem głównie polskich studentów często przeradzały się w odczyty samokształceniowe. Rzecz jasna, programy tych odczytów i tematyka prelekcji nie były zatwierdzone przez władze.

Generał Paweł A. Tuczkow, który znany był ze swych liberalnych poglądów i w zasadzie nie przeszkadzał studentom w ich dysputach krytykujących system samodzierżawia, znajdował się, podobnie jak wszyscy zbliżeni mu ideowo, „na celowniku” ówczesnego szefa żandarmerii, księcia Aleksieja Fiodorowicza Orłowa. Książę pełnił przy carze Mikołaju I Romanowie rolę „dowódcy pretorianów”, przed którym drżeli najwięksi wielmoże i dworzanie, nawet ci posiadający znaczne koneksje. Ale generał Paweł Tuczkow był jednym z bohaterów krymskiej wojny (1853-56), tak więc bezpośrednie uderzenie w jego osobę byłoby kłopotliwe. Natomiast uderzenie pośrednie w jego krewniaka było bez porównania łatwiejsze. Żandarmi Trzeciego Oddziału kancelarii Jego Imperatorskiej Wysokości (policja polityczna) wykorzystali wyjazd, zarówno generała jak i Aleksandra z Moskwy, i podczas ich nieobecności przeprowadzili rewizję w mieszkaniu. W jej wyniku znaleźli mnóstwo bezdebitowych ulotek i literatury, co stanowiło wystarczający powód do relegowania A. Zenowicza daleko na wschód od Moskwy. Była to często stosowana forma sankcji, choć nie miała rygoru wyroku sądowego. Był to jedynie  nakaz administracyjny nazywany wydaleniem „na zamieszkanie”. Wskutek takiego nakazu (nr 57 z 22 marca 1850 r.), wydanego przez Departament Cywilny, Aleksander został skierowany do pracy w charakterze młodszego pomocnika w biurze prawnym naczelnika miasta Permi. Ówczesna gubernia permska obejmowała rozległe tereny z obu stron środkowego Uralu, a jej generał-gubernatorem był w owym czasie Ilja Iwanowicz Ogarjow, natomiast generał-gubernatorem całej zauralskiej  Syberii był hrabia Nikołaj Nikołajewicz Murawjow-Amurski, dobry znajomy generała Pawła A. Tuczkowa.
[nie należy Murawjowa-Amurskiego mylić  z Michaiłem Nikołajewiczem Murawjowem-Wileńskim; ps. Wieszatiel.  Są to dwie różne osoby].
Wstawiennictwo na tak wysokim szczeblu poskutkowało tym, iż w styczniu 1852 r. Aleksander został przeniesiony do pracy w Głównym Zarządzie Wschodniej Syberii (siedziba zarządu mieściła się w mieście Irkuck, niedaleko od Bajkału), a od 22 marca 1852 r. skierowano go, już w stopniu radcy tytularnego, do pracy w osadzie przygranicznej z Chinami, która nazywała się Kiachta.

Kiachta

Mało kto słyszał o tej dziurze na południowych krańcach zabajkalskiej Buriatii. I to nie tylko w Polsce, ale także w Rosji, jak i w Związku Sowieckim. A przecież Kiachta przez dwie trzecie XIX stulecia stanowiła syberyjski odpowiednik Klondike w Nowym Świecie. Ale nie ze względu na złoto (choć już wówczas było ono najważniejszym surowcem syberyjskim), ale ze względu na herbatę z Chin, która stanowiła drugi po złocie towar pod względem wartości obrotów. I właśnie przez Kiachtę przebiegał szlak herbaciany, wiodący od Moskwy przez Kazań, Permię, Tobolsk, Tomsk, Irkuck, Kiachtę, Urgę (dzisiejszy Ulaan Baatar), Kałgan (dzisiejszy Zhangjiakou w prowincji Hebei), aż do Pekinu oraz dalej do Morza Żółtego. Wspomniany szlak, do czasu otwarcia Kanału Sueskiego (listopad 1869 r.) oraz przebicia trasy transsyberyjskiej do portu we Władywostoku, oferował najkrótszą drogę dostaw tego towaru na rynki Rosji i Europy.

W imieniu Imperium Rosyjskiego pierwsze porozumienie pokojowe z Chinami podpisał w 1727 r., po odbyciu 58 spotkań. poseł carski do Chin, hrabia Sawwa Władysławicz Łukicz-Raguziński, (imiona serbskie: Sawa Władysławicz), serbski dworzanin na służbie rosyjskiej.
(Uciekł on przed Turkami Osmańskimi wraz z rodziną do Dubrownika w Republice Raguskiej - kolonii oraz faktorii weneckiej na Wybrzeżu Dalmatyńskim; Raguza to wcześniejsza nazwa Dubrownika. Niebawem wstąpił na służę do cara Piotra I Wielkiego)

Wypada w kilku słowach naszkicować realia tamtego regionu Azji w połowie XVIII stulecia. Wówczas w Chinach sprawowali rządy cesarze z mandżurskiej dynastii Qing, a w skład ich cesarstwa wchodziły tereny tzw. Mongolii Wewnętrznej, natomiast teren obecnej Mongolii stanowił chanat w granicach cesarskich Chin, ale był to region nie do końca skolonizowany. Funkcjonowała na nim luźna federacja przywódców klanowych (coś w rodzaju książąt), którzy posiadali bardzo znaczną swobodę działania.

Najważniejszym w hierarchii był Dżebdzun-damba-chutuchta, trzeci co do ważności hierarcha w lamaizmie tybetańskim (odpowiednio: po dalaj lamie i panczen lamie), uznawany za kolejną inkarnację wyżej postawionych. Rezydował w swoim pałacu w Urdze (Urga to poprzednia nazwa miasta Ulaan Baatar). Zdanie chutuchty miało decydujący wpływ na zachowanie przywódców klanowych z pozostałych regionów stepu mongolskiego, którego wspomagali przełożeni klasztorów buddyjskich i lamowie. Natomiast delegatami władzy cesarskiej w terenie byli ambani - urzędnicy różnych kategorii. Np. ambań said był to odpowiednik ministra, który zarządzał danym segmentem gospodarki (ambanowie na teren Mongolii urzędowali w Urdze).

Hrabia Sawwa W. Raguziński w miejscu podpisania traktatu z Chinami (pod namiotami) postawił warownię, a wewnątrz jej murów także cerkiew pod wezwaniem Świętej Trójcy i św. Sawy Serbskiego. W nazwie warowni - Troickosawsk - zawarł te określenia. I dopiero Sowieci, czyli osobiści nieprzyjaciele Pana Boga, zmienili w 1934 r. tę nazwę na obecną (czyli Kiachta), gdyż dotychczasowa posiadała zbyt jednoznaczne skojarzenia religijne. Zamienili nazwę miasta na słowo którym w jęz. buriackim określa się dzikie zboże. Zboże takie gęsto porastało brzegi rzeczki płynącej przez tę miejscowość, a które autochtoni, podobnie jak i rzeczkę, nazywali chjaagta, co w wymowie brzmi jak „kiachta”. I chociaż ten fragment dotyczy czasów, gdy miejscowości tej jeszcze nie nazywano obecnym mianem, to aby nie wprowadzać zamętu, będę stosował nazwę Kiachta.

Chińczycy po swojej stronie granicy (ok. 40 km na południe od Kiachty) również wybudowali osadę przeznaczoną dla kupców udających się w kierunku Irkucka lub przeciwnie, do Urgi i Pekinu, którą nazwali po prostu Maimai- cheng /Miasto handlowe. Być może dlatego, że każda osada handlowa, albo dzielnica miasta o takim charakterze, określana była jako „Majmaczen".
Gdy w latach 20-tych XX w. pojawiło się samodzielne państwo Mongolia, osada otrzymała dzisiejszą nazwę tj. Altan Bulag (mong. Złote Źródło).

Kiachta to było wówczas miejsce, które bez specjalnej przesady można określić jako „koniec świata”. Od Irkucka nad Angarą dzieliło Kiachtę niemal 500 km i to tylko wówczas, gdy można było zimą skrócić drogę przez zamarznięty Bajkał. W porze letniej było to jeszcze o ponad 80 km więcej, gdyż trzeba było jechać wzdłuż brzegów Bajkału, by ominąć dzikie pasma górskie i ich bezdroża, do skrzyżowania dróg w ówczesnym Wierchnieudinsku, a dzisiejszym Ułan-Ude nad rzeką Selengą. Dalej na wschód znajdowały się tylko kopalnie srebra w Nerczyńsku, oddalone od Kiachty o około 900 km (traktami). W pierwszej połowie XIX stulecia nie istniały jeszcze stałe osady położone za Bajkałem dalej na wschód, niż Nerczyńsk. Rzecz jasna, robotników do kopalń nerczyńskich nie rekrutowano z ochotników.

W październiku 1852 r. A. Zenowicz został przez generał-gubernatora Murawjowa-Amurskiego powołany na funkcję komisarza nadgranicznego w Kiachcie, który to urząd ustanowiono w 1783 r., w związku z realizacją traktatów handlowych, zawartych pomiędzy carską Rosją i Cesarstwem Chińskim. Został trzecim z kolei urzędnikiem państwowym na tej funkcji.

******

Notki o braciach despotach     

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/dwaj-despotowie
(O najbogatszym mieście XIX wiecznej Syberii i jego polskim burmistrzu oraz handlu herbatą  -  cz.1)
http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/dwaj-despotowie-kontynuacja (cz. 2 - Kiachta)
http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/dwaj-despotowie-kontynuacja-
kontynuacji (cz. 3  -  Kiachta
http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/dwaj-despotowie-tobolsk           (cz. 4   -  Tobolsk)
http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/kaukaska-epopeja-albo-pomostowka   
(cz. 5  - Kaukaz)
http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/pomostowka-czyli-dokonczenie-kaukaskiej-epopei
(cz. 6 - Zakaukazie)        

*******                            

Wykaz moich notek na portalu "Szkoła Nawigatorów" pod linkiem:

http://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/troche-prywaty      

 

 

 

 

 

---

tagi: polacy w słubie carskiej 

	stanislaw-orda
	31 grudnia 2019 18:55

18     2746    7 zaloguj sie by polubić